Reacties van Europarlementariërs en leden op de State of the European Union speech

Agnes Jongerius (PvdA/S&D) 

Commissievoorzitter Von der Leyen liet met haar speech zien dat ze nogal ver van de gewone Europeaan staat. Ze heeft de mond vol van competitiveness, terwijl steeds meer Europese huishoudens hun boodschappen niet kunnen betalen. Wat Europa nodig heeft is niet de bescherming van business en industrie, maar bescherming van werknemers. Von der Leyen weigert vooralsnog om sociale en groene eisen te verbinden aan grote Europese subsidies. 

Haar opportunisme is inmiddels ook erg doorzichtig. Geen woord van Von der Leyen toen haar partij de natuurherstelwet onderuit probeerde te halen, maar vervolgens benadrukt ze in haar speech wel het belang van het behouden van de Europese natuur. 

Ze ziet migratie als de oplossing voor de tekorten op de arbeidsmarkt, maar biedt geen enkele garantie dat deze migranten vervolgens ook goed behandeld en eerlijk betaald worden. 

Over sommige belangrijke nog lopende dossiers bleef ze ook verassend stil. Niets over platformwerkers, niets over onbetaalde stages en geen nieuwe sociale voorstellen. 

Laten we hopen dat deze SOTEU Von der Leyens laatste was. De grote uitdagingen van deze tijd vragen om sterke sociale, groene oplossingen die mens en natuur beschermen. Europeanen willen een sociaal Europa, maar Von der Leyen overduidelijk niet. 

Bart Groothuis (VVD/Renew)  

President Von der Leyen luidde in wezen de tweede fase in van de Green Deal. Na veel regels en hervormingen is het nu tijd voor de industrie en oog voor ons concurrentievermogen. Ja, de Green Deal is nodig, maar verlies van werkgelegenheid en verdienvermogen wordt tegengegaan; een onderstroom die zichtbaar is in heel Europa en die ze politiek goed aanvoelde. De directe staatssteun moeten we denk ik fors verminderen, dat verstoort de interne markt. Beter is het allicht om veilingen uit te schrijven zoals dit najaar op Europese schaal gebeurt om de onrendabele kop op groene waterstof te financieren. Dat mechanisme zou je ook voor de maakindustrie zoals benoemd in de Net Zero Industry Act kunnen toepassen; niet de landen met de diepste zakken maar de bedrijven met de beste strategische innovaties en business cases komen in aanmerking voor steun. 

Dat een lange-termijn plan voor de Europese defensie-industrie ontbrak, was haar grootste blunder. China bereidt zich voor op een oorlog in Azië en Oekraïne heeft nog lange tijd materieel en munitie nodig. De Sovjet-Unie viel in elkaar omdat wij beter en meer produceerden, wat het optimisme aan de andere kant van het IJzeren Gordijn succesvol ondermijnde. 

Bas Eickhout (GL/Greens)  

De jaarlijkse toespraak van Commissievoorzitter Von der Leyen werd een terugblik waarbij ze zichzelf en haar Commissie op de schouders klopte over wat ze de afgelopen vier jaar hebben bereikt. Inderdaad, de EU heeft vooruitgang geboekt in tijden van grote crises. De EU toonde leiderschap tijdens de coronapandemie, de oorlog in Oekraïne en op klimaatgebied zijn flinke stappen gezet. 

Zo hebben bedrijven inmiddels duidelijkheid welke kant het opgaat met de EU-klimaatplannen, maar de toekomstige duurzame economie gaat ook over een circulaire economie en een economie zonder milieuvervuiling. Bij die laatste punten zit er steeds vaker een kink in de EU-kabel, toch miste Von der Leyen tijdens haar toespraak dit punt volledig. 

Juist voor deze economische transformatie is het voor bedrijven essentieel om duidelijkheid te hebben over hoe de economie van de EU er over pakweg 20 jaar uitziet. We moeten niet steeds met nieuwe plannen, visies en regels komen: eerst iets te doen voor het klimaat, later biodiversiteit, een jaar later iets op hergebruik en daarna weer het aanpakken van fijnstof. Dit geeft te weinig houvast: want voldoet de klimaatinvestering die je nu doet nog wel aan de circulaire regels die over twee jaar worden voorgesteld? In welke industrieën wil Europa investeren?  

Hierop verwacht ik leiderschap van de Commissievoorzitter. Er is nú duidelijkheid nodig. Maar helaas: geen nieuw groen investeringsagenda, niks over het moderniseren van het Stabiliteits- en Groeipact, geen visie op industriepolitiek. Zo blijven ondernemers achter in onzekerheid en loopt de transitie onnodige vertraging op. We weten het allemaal: deze omslag is onvermijdelijk. Het huidige dralen is uitsluitend tijd- en energieverspilling, en daar wordt niemand beter van.  

Philip van Nieuwenhuizen, voorzitter van branchevereniging MKB INFRA en voorzitter van de Expertcommissie Europees mkb-beleid van MKB-Nederland 

Mkb-beleid staat weer stevig op de Europese agenda 

Ursula von der Leyen heeft ondernemers een hart onder de riem gestoken door in te zetten op een impactvolle mkb-agenda. Deze hernieuwde aandacht voor het mkb komt op een belangrijk moment omdat ondernemers in heel Europa willen verduurzamen en digitaliseren, maar tegelijkertijd grote uitdagingen hebben op het gebied van regeldruk, toegang tot financiering en het vinden van talent.   

Onder de noemer van een ‘SME Relief Package’ doet de Commissie op verschillende terreinen een handreiking naar het mkb, bijvoorbeeld door in het najaar concrete voorstellen te doen om rapportageverplichtingen met 25% te verminderen. In dit kader is de Commissie onder andere voornemens om de drempel voor verplichte accountantscontrole te verhogen (inflatiecorrectie), waardoor er minder bedrijven onder vallen.  

Daarnaast wil de Commissie het afdragen van winstbelasting vergemakkelijken voor mkb’ers die grensoverschrijdend zakendoen in de Unie. Zij zouden in één lidstaat hun afdracht moeten kunnen doen, waarna de plaatselijke fiscus de belasting verdeelt over de rechthebbende lidstaten. Dit voorstel zou niet alleen administratieve lasten verlichten, maar ook een impuls geven aan grensoverschrijdend ondernemen. De Commissie heeft tevens een herziening van de richtlijn betalingstermijn gepresenteerd met een maximale betalingstermijn van 30 dagen voor betalingen tussen alle bedrijven, ook van mkb naar mkb.  

De expertcommissie Europees mkb-beleid van MKB-Nederland heeft zich het afgelopen jaar intensief ingezet voor een ambitieus pakket en zal de maatregelen de komende periode met interesse verder bestuderen en beoordelen. 

Marjolein van Noort, vertegenwoordiger EU van de Koninklijke Vereniging van Nederlandse Reders KVNR 

EU State of the Union: kansen en uitdagingen voor maritieme ondernemers 

In haar laatste ‘State of the Union’ ging EC-president Von der Leyen in op de uitdaging waar de EU voor staat. Een pandemie achter de rug en nu een oorlog op het continent. Tegelijkertijd heeft de EU met het Fit For 55-pakket bewezen de omslag naar een duurzame economie voort te zetten. Von Der Leyen onderstreepte daarbij het belang van de Europese industrie. Het is een verhaal over de balans tussen kansen en dreigingen. En niets is minder waar voor ondernemers. 

De Nederlandse reders in de zeevaart staan achter de transitie. Hiervoor is het wel nodig om bedrijven te belonen die de internationale concurrentiekracht duurzaam versterken. Dan gaat het om klimaat en milieu, arbeidsomstandigheden en verdienmodellen. 

Er kan nog wel een tandje bij als het gaat om industriebeleid. En protectionistische maatregelen kennen een keerzijde die contraproductief kan uitpakken voor maritieme ondernemers. 

Versterk de kracht van de Europese Unie door kansen te benutten die maritieme ondernemers aanreiken, waaronder: investeer in de modal shift naar water, bescherm de vitale functie van de Europese maritieme infrastructuur en faciliteer ondernemers in Europa om zelf te investeren in innovatie en groei.