Akkoord hervorming EU elektriciteitsmarkt: effecten op SDE++

Het Europees Parlement en de lidstaten hebben op 14 december een akkoord bereikt over de hervorming van de Elektriciteitsmarktrichtlijn (EMD). De modernisering van de EMD werd voorgesteld naar aanleiding van de hoge elektriciteitsprijzen als gevolg van de inval van Oekraïne en heeft onder meer als doel om elektriciteitsprijzen te stabiliseren.

Het belangrijkste onderdeel van het akkoord is een nieuwe verplichting voor lidstaten om zogenaamde ‘2-way contracts for difference’ (tweerichtingscontracten) of gelijkwaardige regelingen te gebruiken als er prijssteun wordt verleend voor de productie van hernieuwbare elektriciteit.[1] Bij een tweerichtingscontract verleent de overheid subsidie aan elektriciteitsproducenten bij een lage energieprijs, maar worden winsten afgeroomd bij een hoge energieprijs. De overheid kan de afgeroomde inkomsten onder meer gebruiken als dekking voor subsidies in tijden van lage energieprijzen of herverdelen onder eindafnemers, zoals consumenten en bedrijven, om energiekosten te verlagen.

De verplichting om tweerichtingscontracten of soortgelijke regelingen te gebruiken, kan gevolgen hebben voor de Nederlandse Stimuleringsregeling Duurzame Energieproductie en Klimaattransitie (SDE++). Met de huidige SDE++ regeling vergoedt de overheid de onrendabele top voor productie van hernieuwbare energie als de energieprijs lager is dan de kostprijs. Als SDE++ wordt omgezet in een tweerichtingscontract zullen elektriciteitsproducenten winsten boven een bepaalde energieprijs moeten afdragen aan de overheid. Minister voor Klimaat en Energie Jetten heeft al aangekondigd dat hij SDE++ in de huidige vorm niet meer passend vindt voor financiering van zon-PV en wind op land door “de kans op overwinsten”. Komend voorjaar zal de minister de Kamer nader informeren over het voorgenomen stimuleringsbeleid voor zon-PV en wind op land.

Het voorlopige akkoord moet nu door het Europees Parlement en de lidstaten in de Raad worden goedgekeurd alvorens de wet in werking treedt. De implementatietermijn voor tweerichtingscontracten bedraagt drie jaar, zodat er voldoende tijd is om een eventuele opvolger van SDE++ zorgvuldig voor te bereiden.

Het akkoord stimuleert ook het gebruik van Power Purchase Agreements (PPA's), ookwel stroomafnameovereenkomsten genoemd. PPA’s zijn private investeringsinstrumenten waarbij de leverancier van elektriciteit investeringszekerheid krijgt door gegarandeerde inkomsten en de afnemer van elektriciteit lange termijn zekerheid over de prijs en beschikbaarheid.

[1] Het akkoord maakt het mogelijk om ‘gelijkwaardige regelingen’ te gebruiken ter vervanging van tweerichtingscontracten. Het is nog onduidelijk of dit ruimte biedt om af te wijken van de verplichting om hoge winsten af te romen.