Bas van der Veldt (AFAS): 'Ik dram vanuit liefde'

Ja, hij weet het wel van zichzelf: dat hij manipulatief en drammerig kan zijn. En dat ie niet altijd goed luistert. ‘Dat is mijn zwakte’, bekent Bas van der Veldt, de ceo van automatiseringsbedrijf AFAS. ‘Moet ik aan sleutelen.’ Maar ja,aim for the stars and you get the moon. Toch?

‘Is er nog iets gebeurd vandaag?’ Bas van der Veldt stelt die vraag wel vaker aan zijn gesprekspartners. Hij volgt namelijk het nieuws niet, en met het stellen van die vraag checkt hij of hij daarmee door kan gaan. Want: ‘De belangrijke dingen hoor je toch wel.’

Vroeger volgde hij het nieuws ook niet. Maar toen hij als directeur van automatiseringsbedrijf AFAS regelmatig bij het tv-programma Businessclass van Harry Mens aanschoof, kreeg hij ook vragen over de actualiteit. ‘Stom dat ik dat niet weet, dacht ik toen. Dus ben ik het nieuws gaan volgen. Ik ben daar twee jaar geleden weer mee gestopt toen ik op vakantie was. Ik lees dan geen mail en beantwoord geen telefoontjes, en merkte dat ik dat ging compenseren met extra veel nieuws lezen omdat ik dacht dat mijn hoofd volgepropt moest worden. Dat moest stoppen. En ik ben een nerd, dus dan is het nul of één. Zodra ik nu het nieuws hoor op de radio, zet ik een andere zender op.’

Wie is Bas van der Veldt?Na een studie bedrijfsinformatiesystemen aan de Universiteit van Amsterdam begonBas van der Veldt(42) bij AFAS, het softwarebedrijf dat zijn vader Ton had opgericht met Piet Mars. In 2008 nam hij het stokje als ceo over, samen met Arnold Mars in de rol van cfo. Bij AFAS werken inmiddels 450 mensen. Van der Veldt staat tijdens en naast zijn werk regelmatig op het podium als spreker. Dat doet hij onder meer op de jaarlijkse klantendagen in de AFAS Live in Amsterdam.

Maar moet een ceo van een bedrijf het nieuws niet bijhouden?

‘Trump heeft weer iets stoms gezegd: wat moet ik ermee? Ik kan zelfs geen minister van het huidige Nederlandse kabinet noemen. Maar als ik de minister van Financiën nodig heb, zoek ik dat gewoon op via Google. Echt, de ruimte die in je hoofd ontstaat als je het nieuws niet volgt, is bevrijdend. Ik lees nu drie keer zoveel boeken die antwoorden geven op vragen die ik zelf heb of over het bedrijf.’

Van der Veldt is geen doorsnee ceo. Hij is een flapuit, heeft een hekel aan vergaderen en verwacht van nieuwe medewerkers dat die hem in hun eerste jaar minstens één keer tegenspreken. Voor klanten houdt hij regelmatig een soort BAS Talks. Momenteel wordt daar bij AFAS in Leusden een nieuw theater voor gebouwd, met 800 zitplaatsen. Ook in het hoofdkantoor zelf gaat het er anders aan toe. Bij binnenkomst klinkt het kaatsen van biljartballen: enkele medewerkers spelen een spelletje ter onderbreking van de werkzaamheden. De bezoeker meldt zich niet aan een balie, maar bij een kastje aan de muur waar hij zijn gegevens intoetst. Van der Veldt komt zijn bezoek zelf halen.

‘Ik ben gestopt met nieuws volgen: bij mij is het nul of één’

In 2008 volgde hij zijn vader op als ceo. Die had in 1996 AFAS opgericht, samen met Piet Mars. Diens zoon Arnold werd de cfo in 2008. Van der Veldt is het boegbeeld, Mars meer de man op de achtergrond. ‘Ik heb meteen aan het begin gezegd dat hij mij wel tegenwicht moest bieden, want ik weet dat ik manipulatief en drammerig kan zijn. We werken goed samen. Elk jaar zeggen we tegen elkaar: wauw, onze relatie is wéér verbeterd.’

Leiderschap volgens Bas van der Veldt: start met liefde

Wat bedoelt u met drammerig?

‘Ik zie soms dingen die anderen niet zien, of nóg niet zien. Of ik probeer er dingen door te duwen waarvoor ik verder geen enthousiasme bespeur. Ik vind bijvoorbeeld dat medewerkers te vaak naar de klant gaan terwijl ze ook videoconference kunnen gebruiken. Medewerkers antwoorden dan dat persoonlijk contact belangrijk is, maar Groningen is toch weer twee uur rijden: dat is slecht voor het milieu en voor de medewerker.’ Lachend: ‘Dus ik dram vanuit liefde. Uiteindelijk zet ik zo toch iets in beweging. Aim for the stars and you get the moon.’

Dus dat drammen is positief?

‘Nou, het kan gebeuren dat ik mensen niet laat uitpraten omdat ik denk dat ik al weet wat ze gaan zeggen. Daardoor luister ik niet altijd; dat is onbeschoft en ik mis zaken. Mijn vrouw – mijn grootste en liefste criticus – zegt dan: ‘Je hoofd praat, je hart niet.’ Als ik op vakantie ben, is de rest van de organisatie blij, want dan horen ze even een paar weken niets van me. Het is een zwakte waaraan ik moet sleutelen. Balans is het toverwoord.’

‘ik luister niet altijd. en ik weet: dat is onbeschoft’

Chef bijzaken wordt u ook wel eens genoemd.

‘Ik kan dingen belangrijk maken die dat in de ogen van anderen niet zijn. Bijvoorbeeld het snijden van de gember voor de thee in het bedrijfsrestaurant. Als je dat flinterdun met een snijmachine doet, komt dat de smaak zeer ten goede. Het volgende moment kan ik het hebben over de verruiming van de openingstijden van ons supportcenter. Ik kan over allebei even enthousiast zijn.’

Het interview gaat na de foto verder.

Elke week het werk een procentje beter doen: dan heb je aan het eind van het jaar veel bereikt. Dat is zijn filosofie. En zo kijkt hij ook tegen de rol van AFAS aan: automatiseren zorgt ervoor dat het werk leuker wordt. Alle saaie, repeterende klussen moet ict overnemen, waardoor medewerkers interessanter werk kunnen doen. Werken moet leuk zijn, die les heeft hij van zijn vader geleerd. Want die werkte veel, en als je dat vol wilt houden, móet het werk wel leuk zijn. Er zijn volgens hem te veel ‘slechte’ bedrijven die hun werknemers met een burn-out opzadelen.

Curlingouders

Van der Veldt groeide op op een woonboot aan de Westeinderplassen in het Noord-Hollandse Kudelstaart. Een onbezorgde jeugd van zomers op en in het water. ‘Alles werd geregeld voor mij en mijn twee jongere zussen. Mijn moeder deed het huishouden. Tegenwoordig noemen ze dat – met een negatieve lading – curlingouders. Ik kon me daardoor concentreren op school. Dat was nodig, want ik heb het vwo op discipline gehaald, niet op een superbrein. Gevolg was wel dat ik praktisch niks kon toen ik op kamers ging. Ik dacht dat kaas in de koelkast groeide.’ Zijn eigen dochters van 9 en 4 voedt hij anders op. Die helpen in het huishouden en kennen alle groentes en fruit.

‘toen ik op kamers ging dacht ik echt dat kaas in de koelkast groeide’

Hij was een ‘spelend kind’ en probeert dat nog steeds te zijn. ‘Ik vroeg continu naar het waarom van dingen. Mijn moeder werd daar gek van en is op een gegeven moment gestopt met antwoorden. Die antwoorden gaf mijn vader nog wel, maar hij was niet het type om het nu eens haarfijn uit te leggen. School was dus een feest voor mij, daar kon ik mijn honger naar kennis stillen. Wat fantastisch dat er nu internet is.’

Was het logisch dat u uw vader zou opvolgen?

‘Naast mijn studie leidde ik al de Amsterdamse vestiging van AFAS. Tijdens het eerste functioneringsgesprek met mijn vader liet ik vallen dat ik ooit wel directeur zou willen worden. Hij ging daar toen niet echt op door. Ik doe dat anders met mijn dochter van 9. Laatst hadden we een vader-dochterweekend in Antwerpen en liet ik haar onderweg een filmpje zien van een van mijn optredens voor klanten. ‘Dat wil ik ook’, zei ze. Als zij het écht wil en ertoe is staat is, zou ik dat vet vinden. Maar ik heb ook gezegd dat ze dan wel de verantwoordelijkheid moet kunnen dragen voor 450 gezinnen. Of misschien wel duizend tegen die tijd.’

Hij heeft het zelf ook moeten leren. ‘Laatst lieten we drie medewerkers aan de rest vertellen over de burn-out die ze ooit hadden gehad. Bij één van hen was het veertien jaar geleden, met mij als afdelingshoofd. Ik was er toen niet voor hem. Daar heb ik alsnog mijn excuses voor gemaakt. Ik zou hem nu veel liefdevoller en beter hebben kunnen begeleiden.’

Opgetrokken wenkbrauwen

Toen hij rond zijn dertigste door zijn vader werd gepolst voor de opvolging, leidde dat tot wat opgetrokken wenkbrauwen in de organisatie: was dat niet wat vroeg? ‘Ik was er zelf wel klaar voor. Kom maar op. Gaaf. Arnold en ik hebben alle vrijheid en verantwoordelijkheid gekregen. De vaders zijn nog steeds actief in het bedrijf. Mijn vader houdt zich met de nieuwbouw bezig, Arnolds vader met de AFAS Foundation.’

‘ik heb overwogen alles op te geven en iets te doen wat ertoe doet, heel direct’

Vorig jaar heeft AFAS hiermee 5 miljoen euro in goede doelen gestoken, naar verhouding veel meer dan grote bedrijven aan goede doelen uitgeven, merkt hij fijntjes op. ‘Vroeger heb ik wel eens overwogen om alles op te geven en naar de Derde Wereld te gaan. Iets doen wat ertoe doet, heel direct. Die gedachte hield vaak maar een paar minuten aan. Met onze stichting hebben we veel meer impact dan ik in mijn eentje kan doen. Los van het feit dat je mij geen schooltjes moet laten bouwen.’

Nalatenschap

Privé heeft hij met zijn vrouw en vier vrienden ook een stichting. Zijn vrouw heeft daarnaast een investeringsmaatschappij voor bedrijven die een goed doel zoeken. ‘Zo geven we onze kinderen ook mee dat het niet vanzelfsprekend is om in voorspoed te leven. De Amerikaanse zakenman Warren Buffett heeft eens gezegd dat je je kinderen genoeg moet nalaten om alles te kunnen doen wat ze willen, behalve niets doen. Mooi toch?’

In de serie rare en nare vragen die u zelf regelmatig stelt: wanneer heeft u voor het laatst gehuild?

‘Poeh… jee, daar moet ik over nadenken. Ik huil niet veel. Ik denk met kerst, toen we op vakantie waren en mijn vrouw ziek werd. Ik herkende dat gevoel van: waarom moet dat mij juist nú overkomen? Toen hebben we samen even gehuild. De keer daarvoor was bij het horen van een mooi muziekstuk: ‘Spirit bird’ van Xavier Rudd. Moet je echt een keer naar luisteren.’

Op de hoogte blijven van onze leukste artikelen? Schrijf je dan gratis in voor onze nieuwsbrief.