Moeten ondernemers nu blij zijn met de plannen die minister Sigrid Kaag op Prinsjesdag uit haar koffertje toverde of juist niet? Een beetje van allebei waarschijnlijk. Tenminste, voor zover er al iets met zekerheid over te zeggen valt. Want hoe pakt het effect van alle plannen uit als de gasprijs de komende maanden verder stijgt? Opinieblad Forum zet de belangrijkste mee- én tegenvallers vast op een rij.
Dit zijn de meevallers uit de Miljoenennota voor ondernemers:
#1. Alles doen om de koopkracht van de burger op peil te houden
Goed nieuws uit de Miljoenennota dat alle kranten al haalde, is het pakket om de pijn van de exploderende energierekeningen en de dure boodschappen te verzachten. Daar wordt 17 miljard euro voor uitgetrokken, waarvan 5 miljard structureel. ‘Een historisch groot pakket’ noemde minister Sigrid Kaag dat bij de presentatie van de plannen in de Tweede Kamer.
Er wordt echt aan alle knoppen gedraaid om de koopkracht op peil te houden. Van een cap op de energieprijs tot een tijdelijke verhoging van de huur- en de zorgtoeslag, een verlaging van de eerste schijf voor de Inkomstenbelasting en een versnelde verhoging van het minimumloon.
Dat het kabinet de koopkrachtcrisis te lijf gaat, is goed nieuws. Dat helpt vooral de Nederlanders die moeite hebben om rond te komen. Maar ook ondernemers zijn ermee geholpen als de consument vertrouwen houdt.
De ruimte om in zo’n omvangrijk pakket te investeren is er ook. De overheidsfinanciën staan er nog steeds goed voor. Wel zijn er natuurlijk wel zorgen over de effecten van de enorme inflatie op de economie. Die kan ook nog eens verder aangewakkerd worden door de snellere stijging van het minimumloon en daar zit natuurlijk niemand op te wachten. Dat is een van ‘bijwerkingen’ die deze maatregel kan hebben. Dat het kabinet op aandringen van bedrijven iets terugdoet met een pakket van zo’n 600 miljoen euro voor het midden- en kleinbedrijf, is goed nieuws. Nu is het natuurlijk wel zaak om dat verstandig in te zetten.
'Ook ondernemers zijn ermee geholpen als de consument vertrouwen houdt'
#2. We gaan innoveren en investeren
Ondernemers roepen het al jaren. Als we ons land welvarend willen houden; als we niet weggeconcurreerd willen worden door de Chinezen; als we in de toekomst genoeg geld voor zorg en onderwijs en sociale zekerheid willen overhouden, dan zit er maar één ding op: innoveren en investeren, ook in het behoud van de eigen industrie. En dat gaat allemaal gebeuren. Het kabinet heeft extra geld beschikbaar gesteld voor het Groeifonds om te investeren in projecten die gaan zorgen voor duurzame economische groei. En dan meer specifiek gericht op kennis en research and development. Daarnaast zet het kabinet ook 1 miljard euro extra in op onderzoek en wetenschap zelf. Verder is er een programma om verdere digitalisering van het mkb te stimuleren. En dat is hard nodig ook met het oog op de enorme krapte op de arbeidsmarkt: er zal meer werk met minder mensen verzet moeten worden en daar kan digitalisering een belangrijke rol in spelen.
Wel is het jammer dat het kabinet – ondanks herhaald aandringen van ondernemers – niet investeert of met te weinig middelen in belangrijke Europese industriële projecten die van strategisch belang zijn voor de Europese Unie en haar geopolitieke positie kunnen versterken. Zonder gezonde, eigen industrie maakt Europa – en maakt Nederland – zich afhankelijk. En de vraag is of we dat wel moeten willen met de ervaringen van de pandemie en de Russische inval in Oekraïne in het achterhoofd.
'We moeten innoveren en investeren'
#3. Criminaliteit wordt beter aangepakt
Afgezet tegen het geld dat in de criminele wereld zelf omgaat, is het bedrag dat het kabinet structureel extra uittrekt voor de bestrijding van ondermijnende criminaliteit misschien ‘peanuts’. Toch is het een belangrijk signaal dat er nu 40 miljoen euro wordt vrijgemaakt, oplopend tot 100 miljoen in 2025. En datzelfde geldt voor het extra geld dat geïnvesteerd wordt in logistieke knooppunten zoals havens en luchthavens.
De georganiseerde misdaad zoekt voortdurend wegen om geld wit te wassen of illegale praktijken uit te voeren. Bijvoorbeeld door op zoek te gaan naar boerenschuren voor drugslabs of door havenpersoneel om te kopen om drugs door te laten.
Ondernemers dringen er al jaren op aan hen te helpen om zich te weren tegen criminelen die de bovenwereld willen binnendringen. Met het actieprogramma veilig ondernemen en het extra geld dat er nu beschikbaar is, komt dat nu ook langzaamaan van de grond.
En dit zijn de tegenvallers uit de Miljoenennota voor ondernemers
#1. De rekening wordt deels bij ondernemers neergelegd
Dat de koopkracht van burgers verbeterd is natuurlijk goed nieuws, óók voor de ondernemer die het moet hebben van consumentenvertrouwen. Maar de rekening wordt nu wel heel gemakkelijk voor een deel bij ondernemers neergelegd. Het kabinet financiert namelijk een deel van het koopkrachtpakket uit hogere lasten voor ondernemers. Zo gaat het lage tarief voor de vennootschapsbelasting omhoog, van 15 naar 19 procent, wat de schatkist 1,5 miljard oplevert. Dat past niet bij ons concurrerende vestigingsklimaat. Ook de versnelde verhoging van het wettelijke minimumloon met 10 procent zal heel zwaar drukken op ondernemers, zeker omdat dat ook vaak betekent dat het hele loongebouw moet worden aangepast. Veel ondernemers zitten bovendien ook nog met een coronaschuld die ze moeten afbetalen, naast een dikke energierekening. Dit treft ook veel dga’s, die al meer belasting gaan betalen omdat de zogenoemde doelmatigheidsmarge wordt afgeschaft. De zelfstandigenaftrek voor zzp’ers wordt afgebouwd. En verder gaan ondernemers die een bedrijfspand kopen daar meer overdrachtsbelasting voor betalen. Het is natuurlijk super sympathiek en nodig dat het kabinet de burger wil helpen in deze tijden van stijgende inflatie, maar moet daarbij niet uit het oog verliezen dat het uiteindelijk ondernemers zijn die ervoor zorgen dat we genoeg geld hebben om bijvoorbeeld zorg en onderwijs te betalen en die zorgen voor werkgelegenheid.
'Veel ondernemers moeten ook nog hun coronaschuld afbetalen'
#2. Wie helpt het energie-intensieve mkb?
Energie-intensieve bedrijven worden net zo hard geraakt door de hoge energieprijzen als de burger. Dat betekent dat komende maanden talloze bedrijven, zoals bakkers, steenbakkerijen, chemische en metaalbedrijven, slagers en tuinbouwbedrijven, in de problemen kunnen komen door een torenhoge energierekening. Met alle gevolgen van dien: sommige ondernemers hebben een deel van hun productieproces al stilgelegd, anderen vragen zich af hoe ze nog rendabel moeten ondernemen als ze met een stijging van hun energierekening van wel 900 procent worden geconfronteerd. Ook sommige bedrijven uit de maakindustrie hebben hun productie moeten afschalen of stilleggen, wat uiteindelijk kan doorwerken in de hele keten en als gevolg heeft dat er meer moet worden geïmporteerd uit landen zoals China.
Het tijdelijk prijsplafond voor elektriciteit en gas dat het kabinet wil invoeren, zal ook een deel van de ondernemers helpen, maar waarschijnlijk maar heel minimaal. Wel heeft het kabinet aangegeven bedrijven die het nodig hebben te willen helpen met liquiditeitsversterking en verduurzaming, maar dat zal deze noodlijdende bedrijven (én hun medewerkers) nu niet voldoende helpen. Help dus niet alleen de burger, maar óók de ondernemer met zijn energierekening.
'Ook de ondernemer krijgt een dikke energierekening voor zijn kiezen'
#3. Investeren in verduurzaming wordt wel moeilijk zo
Voor veel ondernemers voelt deze periode soms als a perfect storm, waarin alles samenkomt. Personeelskrapte, stijgende huren, stijgende energiekosten, stijgende grondstofprijzen en daar komen sinds Prinsjesdag ook de versnelde verhoging van het minimumloon en stijgende belastingen bij. Het risico van die opeenstapeling is dat er geen geld overblijft om te verduurzamen. En dat is nou juist zo nodig.
Veel ondernemers zijn daar natuurlijk allang mee bezig, maar maatregelen nemen om hun pand en productieprocessen te verduurzamen kosten natuurlijk een hoop geld en dát hebben ondernemers niet zomaar op de plank liggen, met hun stijgende energierekening. En dan belanden ondernemers in een neerwaartse spiraal: niet kunnen investeren in duurzaamheid door torenhoge lasten, maar vanwege hun minder duurzame pand of productie, investeren in duurzaamheid niet kunnen betalen. Dat kan toch niet de bedoeling zijn?
Op de hoogte blijven van onze beste artikelen? Schrijf je dan gratis in voor onze nieuwsbrief.
