7 praktische tips voor ondernemers met (corona)schulden

‘Ik kan maar beter geen slapende honden wakker maken.’ En drie andere misverstanden van ondernemers die (door corona) grote schulden hebben. Plus 7 tips om uit de problemen te komen.

 

Misverstand#1: ‘Ik kan beter geen slapende honden wakker maken’

‘Blijf als ondernemer in de lead en wacht niet tot schuldeisers het overnemen’, waarschuwt Jacqueline Zuidweg, directeur van Zuidweg & Partners. Ze zet zich ‘al 26 jaar in voor ondernemers met schulden’. Ondernemers wachten vaak tot het echt 5 vóór 12 is. ‘Het duurt gemiddeld een tot twee jaar voordat een ondernemer aanklopt voor hulp. Maar dan worden de duimschroeven door banken of belastingdienst ook al echt aangedraaid. Schuldeisers en incassobedrijven houden zich nu nog koest. Maar ik vrees dat ook nu veel ondernemers pas in actie komen wanneer de druk door schuldeisers wordt opgevoerd.’ 

Tip 1 – Steek je kop niet in het zand

De kop in het zand steken werkt niet bij geldzorgen, stelt Zuidweg. Integendeel. Schulden stapelen razendsnel op. Haar advies: ‘Maak die slapende honden wél wakker en maak ze onderdeel van jouw probleem.’

Ook ondernemers die nog geen schulden hebben, maar wel voor wat financiële ‘uitdagingen’ staan, moeten nu in actie komen, vindt ze. ‘Kun je vanuit de toekomstige omzet aan alle zakelijke verplichtingen voldoen, voorzien in je levensonderhoud én hou je dan geld over om schulden af te lossen? Die aflossingscapaciteit is het uitgangspunt om schulden te herfinancieren, te regelen of af te kopen. Maar veel ondernemers hebben geen idee. Ze denken heel snel aan een faillissement of trekken zelf de stekker eruit.’

Schulden lopen op, aantal bedrijfsbeëindigingen ookBijna 30.000 ondernemers hebben uitstel van betaling aangevraagd voor de belasting die ze verschuldigd zijn. De teller staat al op 17 miljard euro schuld. Ook de schulden van ondernemers bij banken zijn toegenomen. Veel ondernemers staat het water aan de lippen en dé grote klap moet nog komen. Want straks moeten al die schulden worden terugbetaald en de vraag is hoe goed ze daartoe in staat zullen zijn. Een recordaantal ondernemers – 140.000 in totaal – gaf er vorig jaar al de brui aan en beëindigde haar of zijn bedrijf. Dat is 20 procent meer dan in 2019. Kredietverzekeraar Atradius verwacht een stijging van het aantal faillissementen van zo’n 44 procent. Dat moeten we toch zien te voorkomen, ook vanwege het verlies aan werkgelegenheid dat hiermee samenhangt.

Misverstand #2: ‘Ik los het zelf wel op’

Een ondernemer doet er alles aan om zelf het hoofd boven water te houden en houdt echt niet zomaar zijn hand op bij de overheid, weet Caroline van Reenen, directeur-grootaandeelhouder van congresbureau Hoezo! in Heemstede en bestuurslid van VNO-NCW West. Ze weet waar ze over praat. Haar bedrijf raakte 63 procent van de omzet kwijt en ze moest de helft van haar personeel ontslaan. Haar bedrijf zal – door deels om te schakelen naar online – wel overleven. Maar ze maakt zich grote zorgen over de collega’s die ze ziet bezwijken onder de groeiende schuldenlast. Mooie bedrijven die ten ondergaan. ‘Weet je, een ondernemer is een optimist en ziet altijd wel weer nieuwe kansen. Dat neemt niet weg dat het geld nu wel heel snel verdampt. Het gaat met bakken de deur uit. Er zijn ondernemers die hun huis kwijt zijn, hun spaargeld en ook hun levensvreugde.’

 

Wat betekent het als je als ondernemer zulke grote schulden hebt dat je failliet dreigt te gaan? Hoe pak je dat dan aan? Het verhaal van Tina Storteboom, voormalig eigenaar van een lingeriezaak. ‘Deel je sores, anders stik je.’

Tip 2 – Wacht niet af

Ze vertelt over een restauranthouder op leeftijd die in de afgelopen maanden zijn hele pensioenvoorziening heeft moeten gebruiken om zijn bedrijf overeind te houden. ‘Kans om dat terug te verdienen is er niet. Kijk, de helft van ondernemers handelt en probeert in te spelen op de veranderingen. De andere helft is helemaal murw geslagen. Maar als je wacht, overkomt het je allemaal’, zegt Van Reenen. ‘Ik ken al een ondernemer die zelfmoord heeft gepleegd. Schulden hebben, betekent voor veel Nederlanders: heel veel schaamte. Ondernemers hebben het gevoel dat ze gefaald hebben.’

Tip 3 – Kom in actie voor het te laat is

Een ernstig misverstand is dat de steunpakketten van de overheid wel voldoende zijn voor ondernemer. ‘Ach, het valt toch allemaal wel mee? Je krijgt toch 90 procent van je personeelskosten terug, waarom heb je die mensen ontslagen?’ Dat zei een klant pas nog tegen Van Reenen. ‘Ook bij mijn personeel leefde dit beeld. Maar zo zit het niet in de praktijk. Die framing van de overheid klopt niet. Met 63 procent omzetverlies kom ik aan 46 procent compensatie van de salarislasten.’

Ze vertelt over een voor de crisis goed draaiend cateringbedrijf, actief in bedrijfsrestauratie. ‘Corona legde alles plat. De ondernemer koos ervoor om zijn goede koks, die destijds schaars waren, niet te ontslaan. Hij had bijna 4 ton op de bank staan aan het begin van de crisis. Dat hele bedrag zou hij kwijt zijn aan transitievergoedingen. Inmiddels heeft hij een belastingschuld van 120.000 euro. En nu hebben zijn klanten – pijnlijk genoeg ook overheidsinstellingen – besloten om het contract voor die bedrijfsrestaurants op te zeggen.’ Als het eenmaal zover is, hoe kom je daar dan nog uit, wil ze maar zeggen.

 

Misverstand #3: ‘Ik kan toch nergens terecht’

‘We krijgen echt mensen aan de telefoon die niet weten dat er steunmaatregelen voor ondernemers zijn. Hoe dat kan? Geen idee, maar het gebeurt. Ondernemers hebben soms werkelijk geen idee van het hulpaanbod’, zegt Martin Suithoff, directeur van de Nederlandse Schuldhulproute, en voor ondernemers: Geldfitzakelijk. Terwijl er echt van alles mogelijk is.

Tip 4 – Zoek hulp

Suithoff ziet dat de aandacht voor ondernemers met geldzorgen met de dag groeit en dat geldt ook voor het hulpaanbod. Zo heeft de Kamer van Koophandel het programma Zwaar weer, waar adviseurs helpen bij een ‘stappenplan op maat’. MKB Doorgaan, een onafhankelijke stichting die Zuidweg heeft opgericht, organiseert hulp voor het mkb en zzp’ers. Net zoals de stichting Ondernemersklankbord. En ook steeds meer gemeenten hebben een actief ondernemersloket.

Tip 5 – Reken uit hoe je er voor staat en bedenk wat dat betekent

Er zijn allerlei websites waar je als ondernemer de financiële positie van je bedrijf kunt bereken, zoals de coronacalculator van MKB-Nederland en VNO-NCW. Van zulk soort hulpmiddelen wordt inmiddels meer gebruik gemaakt, ziet Suithoff. Zo hebben sinds de lancering in oktober al 12.000 ondernemers de financiële fittest ingevuld op de website van Geldfitzakelijk.nl. Meer dan de helft zit diep in de ellende, weet Suithoff. Het zijn veel emotionele verhalen die zijn collega’s dagelijks te horen krijgen. ‘Dat luisterend oor alleen al, is zo belangrijk.’

Tip 6 – Stap naar de gemeente

Ondernemers met schulden kunnen ook bij de gemeente terecht (Wet Gemeentelijke Schuldhulpverlening) voor gratis ondersteuning. Maar de drempel voor ondernemers blijft blijkbaar hoog, stelt Peter Benard, coördinator Schuldhulp bij de gemeente Zoetermeer. ‘We doen er echt van alles aan om ondernemers te bereiken. Maar slagen we daarin? Nee, zeg ik eerlijk.’ Hij vermoedt dat schaamte daar een rol in speelt. ‘Ik herinner me nog een gesprek met een ondernemer, die met zijn vrouw langs kwam. Hij begon te vertellen en ik zag die vrouw bijna van haar stoel vallen. Ze had géén idee. Als ze zelfs met hun partner deze zorgen niet kunnen delen, waarom dan wel met een wildvreemde?’

 

Lees ook de column van Lisa Kuijs, beleidssecretaris sociale zaken: Beste gemeenten, hulp bij schulden moet echt beter

Niet elke gemeente heeft hulpverlening goed op ordeLang niet alle gemeenten hebben de hulp voor ondernemers op orde, weet Jacqueline Zuidweg. Haar bedrijf werkt inmiddels voor 140 gemeenten. ‘Overal wordt nu het wiel opnieuw uitgevonden. En op een aantal plekken gaat het heel goed, maar we krijgen dagelijks wanhopige ondernemers aan de lijn bij wie het loket van de gemeente gesloten blijft.’ Samen met NVVK, de brancheorganisatie voor schuldhulpverlening, bekijkt Zuidweg nu of er een landelijk vangnet voor deze ondernemers die buiten de boot vallen, kan komen. De vijf regionale verenigingen van VNO-NCW zitten bij veel gemeenten aan tafel en wijzen de ambtenaren op de schuldenproblematiek bij ondernemers. Gezamenlijk wordt gekeken hoe de gemeente kan helpen.

Tip 7 – Vraag hulp aan een oud-ondernemer

Oud-ondernemer René Portielje staat veel ondernemers met schulden bij. ‘Ondernemers spreken gemakkelijker met een andere ondernemer. Die drempel is veel lager. We spreken dezelfde taal.’ Portielje is al zeven jaar lang adviseur van de Rotterdamse afdeling van het Ondernemersklankbord. Het OKB zag vorig jaar het aantal aanvragen voor hulptrajecten al verdubbelen naar 3.300, vergeleken met 2019. Het zijn nu drukke tijden. Dagelijks spreekt hij wanhopige ondernemers. ‘Ik ga meestal langs op de zaak. Laat mensen eerst hun verhaal doen en daarna gaan we kijken naar het toekomstperspectief. Hoe erg is het? De emoties lopen vaak hoog op. Familiebedrijven die al generaties lang bestaan en nu door deze totaal onverwachte crisis zijn overvallen.’ Portielje ziet dat veel partijen in Rotterdam zich bewust zijn van de hoge nood. ‘De stad heeft er belang bij om deze ondernemers nu te helpen. Wanneer de middenstand omvalt, zitten we straks met een verlaten binnenstad met heel veel leegstand.’

 

Misverstand #4: ‘Schuldeisers gaan vast wel soepel met me om’

‘Vergeet het maar’, stelt Jacqueline Zuidweg nuchter. ‘De overheid zal wel soepel zijn en ik verwacht echt niet dat de steunmaatregelen eind juni ineens stoppen. Maar ook de overheid houdt geen bedrijven overeind die niet meer levensvatbaar zijn.’ Uiteindelijk zal er betaald moeten worden.

De coördinator Schuldhulp bij de gemeente Zoetermeer vreest eveneens de klap ná de klap. ‘Schulden verdwijnen zelden als sneeuw voor de zon’, klinkt het droogjes. ‘Nu houden veel schuldeisers zich nog rustig, maar zodra alles weer gaat draaien, dan staan ze in rijen van drie voor de deur. Daarom is het zo belangrijk dat ondernemers deze tijd benutten om een plan te maken. Maak een goed overzicht, wat ga je doen straks? Ga met de boekhouder of accountant om tafel.’

Plus een tip voor ondernemers die hun winsten juist zagen stijgen – Wees solidair

Ondernemers Caroline van Reenen en Martin Suithoff delen dezelfde zorgen en pleiten beiden voor méér solidariteit. Suithoff: ‘De belastingschuld is nu opgelopen tot 17 miljard. Hoe reëel is het dat die schuld straks weer even wordt weggewerkt? Laten we wel wezen, er zijn ook sectoren die buitensporig veel hebben verdiend in deze crisis. Laat deze bedrijven extra belasting betalen om bij de andere branches verlichting te brengen. Hier maak ik geen vrienden mee, maar dit is wel de maatschappelijke opgave waar we voor staan.’

Van Reenen: ‘Ondernemers helpen ondernemers, ik zou dat helemaal niet gek vinden. Het is nu ‘de een z’n dood is de ander z’n brood.’ Zo hoeft het niet te zijn. Geef die bedrijven die het hardst zijn geraakt, de tijd om zich te herpakken. Dit vraagt om maatwerk en solidariteit om straks een hoop ellende én zelfmoorden te voorkomen. Die willen we toch niet op ons geweten hebben?’

 

Op de hoogte blijven van onze beste artikelen? Schrijf je dan gratis in voor onze nieuwsbrief.