Geef ondernemers met coronaschulden een tweede kans of een zachte landing. Dat zeggen MKB-Nederland en VNO-NCW in reactie op het vandaag verschenen rapport Activeren en faciliteren van de aanjager aanpak problematische schulden ondernemers, Bruno Tideman. Zij zijn blij met het rapport, dat goed blootlegt dat ondernemers met problematische (corona)schulden onvoldoende worden geholpen. Gemeenten zijn verantwoordelijk voor schuldhulpverlening maar de drempel voor ondernemers om daar aan te kloppen is te hoog en andere hulp is te versnipperd. Samen met het ministerie van EZK willen de ondernemersorganisaties de hulpverlening die er is (publiek en privaat) zo snel mogelijk inzichtelijk maken. Verder blijft het ‘pijnlijk’ dat ondernemers met schulden ook privé hard worden geraakt. ‘Het eigen huis en pensioen van ondernemers zouden beter moeten worden beschermd bij faillissement.’
MKB-Nederland en VNO-NCW vinden het teleurstellend dat het rapport, dat op verzoek van het kabinet is opgesteld, zo lang op zich heeft laten wachten. Zij hadden hier bijna twee jaar geleden al om gevraagd. Nu moet het kabinet nog beginnen met de uitwerking van concrete maatregelen terwijl ondernemers al vele maanden in de problemen zitten. Het rapport is vandaag naar de Tweede Kamer gestuurd.
Toekomst op het spel
Het rapport laat die problemen goed zien. Volgens Tideman hebben ruim 225.000 ondernemers nog coronaschulden bij de overheid. Ze hebben zich sinds de pandemie onvoldoende kunnen herstellen, onder meer vanwege stijgende kosten, inflatie en de verslechterende economische situatie. Voor naar schatting 55.000 ondernemers staat hun toekomst op het spel. Het grootste deel van deze groep betreft zelfstandigen die ook persoonlijk aansprakelijk zijn, wat hen extra kwetsbaar maakt omdat zij bij faillissement ook privé worden geraakt.
Maatschappelijk probleem
De aanjager komt in zijn rapport met diverse aanbevelingen om de aanpak van problematische schulden voor en bij ondernemers te verbeteren. Terecht stelt hij dat het hier gaat om een maatschappelijk probleem dat de overheid moet helpen oplossen: gezien de grote groep ondernemers die het betreft en omdat zij in financiële problemen zijn gekomen als gevolg van overheidsingrijpen (lockdowns).
Levensvatbaar
Belangrijkste punt is dat maatwerk bij schuldeisers mogelijk moet blijven, als bedrijven tenminste levensvatbaar zijn, zegt Tideman. Hij stelt één methode voor het vaststellen van die levensvatbaarheid voor, plus een voucherregeling om de kosten daarvan te dekken. MKB-Nederland en VNO-NCW zijn van mening dat als een bedrijf inderdaad levensvatbaar is, de termijn van terugbetaling bij de Belastingdienst – als veruit de grootste schuldeiser – ook moet kunnen worden verlengd. De Belastingdienst kan met maatwerk voorkomen dat er ongecontroleerde faillissementen gaan ontstaan waarbij de problemen ook doorsijpelen naar andere ondernemers (leveranciers).
De ondernemersorganisaties pleiten op basis van het rapport ook voor verlenging van het tijdelijk (tot 1 april 2024) versoepelde regime bij de Belastingdienst, waardoor de dienst bij een schuldsanering genoegen neemt met hetzelfde percentage dat andere schuldeisers krijgen, in plaats van de gebruikelijke 200 procent. Dat vergroot de kans op een succesvol akkoord.
Toegangspunt voor hulp en advies
Tideman constateert in het rapport dat het hebben van problematische schulden vaak verlammend werkt, waardoor ondernemers post niet meer openen en geen of pas laat hulp zoeken. Een persoonlijke benadering – door de Belastingdienst, andere schuldeisers, gerechtsdeurwaarders - zou helpen, net als een toegangspunt waar ondernemers voor hulp en advies terecht kunnen. Er zijn tal van organisaties die al dan niet gratis hun diensten aanbieden, maar ondernemers zien door de bomen het bos niet. Gemeenten zouden het aanspreekpunt moeten zijn, maar ondernemers zien de overheid niet direct als gesprekspartner. De ondernemersorganisaties constateren bovendien dat het bij gemeenten nogal eens ontbreekt aan specifieke kennis over ondernemerschap. In het rapport staan ook op het punt van ondersteuning tal van goede aanbevelingen, zoals een belangrijkere rol voor accountants en andere financieel adviseurs.
Minnelijke schikking
MKB-Nederland en VNO-NCW zijn het ook eens met de aanbeveling dat de regeling minnelijke schikking natuurlijke personen veel meer en beter moet worden ingezet. Die regeling kan worden gebruikt om het bedrijf te herstructureren of om een zachte landing mogelijk te maken, waardoor de ondernemer niet in een faillissement of WSNP-traject (wet schuldsanering natuurlijke personen) terechtkomt en huis en pensioen kan verliezen.
TOA-krediet inzetten
De ondernemersorganisaties vinden verder onder meer dat het zogeheten TOA-krediet (corona-doorstartkrediet) ook moet kunnen worden ingezet als overbruggingskrediet voor in de kern gezonde, levensvatbare bedrijven. Nu is die regeling alleen bestemd voor bedrijven die gebruikmaken van de Wet homologatie onderhands akkoord (WHOA). Dat is in hun ogen onterecht, omdat de WHOA door de erg hoge begeleidingskosten voor kleinere bedrijven geen begaanbare weg is.
