Transport dossiers Fit for 55 aangenomen in Europees Parlement

Tijdens de plenaire vergaderingen van Juni in Straatsburg en Brussel zijn meerdere transportonderdelen van het Fit for 55 pakket aangenomen. Het betreft onder andere CO2-standaarden voor lichte voertuigen, herziening van het ETS (Emissions Trading System) voor de luchtvaart en de introductie van een ETS voor de maritieme sector en het wegvervoer.

CO2-standaarden voor lichte voertuigen

Met het rapport van Jan Huitema (Europarlementariër voor de VVD en rapporteur voor Fit for 55) wordt een belangrijke stap gezet naar de verduurzaming van het wegvervoer. Vanaf 2035 mogen nieuw gekochte auto’s en bestelwagens geen CO2 meer uitstoten. Dit geeft duidelijkheid voor bedrijven, die nu weten waar ze hun investeringen op moeten richten en creëert een Europees gelijk speelveld. Overigens hebben landen zelf de vrijheid om een ambitieuzere tijdlijn aan te houden. In Nederland is de afspraak uit het klimaatakkoord bijvoorbeeld om al in 2030 de verbrandingsmotor uit te faseren.

Dit voorstel moet ook een impuls geven aan investeringen in laad- en tankinfrastructuur voor alternatieve brandstoffen, zoals in de Alternative Fuels Infrastructure Regulation (AFIR) staat. De beschikbaarheid hiervan is een belangrijke randvoorwaarde voor het bedrijfsleven. Ook moet er gekeken worden naar de verschikbaarheid van grondstoffen.

ETS Maritiem

Twee weken nadat er voor het eerst over gestemd werd, is op 22 Juni het ETS-rapport aan genomen. Vanaf 2024 zullen er emissierechten betaald worden over 100% van de scheepvaart binnen de EU en 50% van of naar een haven buiten de EU. Dit geldt voor de uitstoot van schepen met een brutotonnage van 5000 ton of meer. Als het aan het parlement ligt zal er afgezien van de CO2-uitstoot ook betaald moeten worden voor methaan en distikstofdioxide uitstoot. Daarnaast willen de parlementariërs dat ETS vanaf 2027 ook zal gelden voor schepen met een brutotonnage van minstens 400 ton en dat vanaf dan ook de gehele reis van en naar buiten de EU belast zal worden.

Van groot belang voor de verduurzaming van de maritieme sector is dat er genoeg geld beschikbaar is om de benodigde investeringen te doen. VNO-NCW en MKB-Nederland zijn daarom ook heel blij dat het Parlement specifiek noemt dat 75% van de ETS opbrengsten uit de zeevaart gebruikt moeten worden voor de verduurzaming van de sector.

En hoewel het spoor niet zelf binnen ETS valt heeft het Parlement wel een amendement aangenomen om 10% van ETS opbrengsten te gebruiken voor investeringen in het openbaar vervoer, en specifiek voor treinen.

ETS2 voor wegvervoer

Naast de herziening van het bestaande ETS systeem zal er ook een parallel ETS worden opgericht voor het wegvervoer en de bebouwde omgeving. Wij maken ons zorgen over de scheiding die door het Europees Parlement is aangebracht. In plaats van ETS in te voeren voor al het vervoer op de weg wil men namelijk alleen commercieel vervoer belasten, met pas in 2029 de mogelijkheid om privé voertuigen binnen het ETS systeem te brengen.

Niet alleen is het lastig om dit onderscheid duidelijk te maken, ook bestaat de vrees dat alternatieve laadinfrastructuur achterblijft doordat minder mensen er gebruik van maken. ETS zal dan alleen een platte heffing zijn in plaats van dat dit echt bijdraagt aan verduurzaming.

ETS Luchtvaart

Tot slot bestaan er ook zorgen over de ETS in de luchtvaart. Dit rapport is tijdens de plenaire in Straatsburg begin juni aangenomen en zorgt voor een snellere uitfasering van vrije rechten voor de luchtvaart. Intra-EU luchtvaart valt al lange tijd onder de scope van het ETS maar dit zal nu worden uitgebreid naar vluchten van en naar buiten de EU. Vanuit het bedrijfsleven zien wij veel liever een mondiale aanpak, zoals via CORSIA, die nu juist geschaad wordt als de EU eenzijdig heffingen gaat opleggen.

 
Toch zijn er ook hier positieve kanten: luchtvaartmaatschappijen kunnen extra vrije rechten krijgen voor het gebruik van Sustainable Aviation Fuels (SAF) waarmee die duurdere brandstof een stuk competitiever wordt en dus veel vaker in gebruik kan worden genomen. Een ook voor de luchtvaart is het van belang dat een deel van de ETS opbrengsten terug de sector in zullen vloeien.

 
Grote stap voor het klimaat

Over het geheel genomen zullen de nu aangenomen stukken een enorme impuls geven aan de verduurzaming van transport. De Europese Raad buigt zich momenteel ook over deze stukken. Wij hopen dat de triloog fase tussen de Raad, Commissie en het EP daarna snel afgerond zal zijn om deze onderdelen van het Fit for 55-pakket snel in werking te laten treden.