Bouwbedrijven moeten lang wachten op geld van de overheid als ze infraprojecten uitvoeren. Soms zó lang dat ze failliet gaan. Dat moet anders, vindt Philip van Nieuwenhuizen, voorzitter van brancheorganisatie MKB INFRA. Die heeft een alternatieve betalingsregeling bedacht. Maar hoe zorg je dat iedereen die gaat toepassen?
Wat is het probleem met voorfinanciering in de infrastructuur?
‘Het probleem bestaat al heel lang. Als een aannemingsbedrijf een infraproject van de overheid aanneemt, zijn er al plannen gemaakt, wordt de bouwplaats ingericht en materialen besteld. Daarna wordt het eerste deel van het project feitelijk uitgevoerd. Voor dat alles maakt het bedrijf kosten die pas na voltooiing van dat eerste deel kunnen worden ingediend. Daarop moet eerst een akkoord komen van de opdrachtgever, en pas daarna kan er gefactureerd worden en gaat de betalingstermijn lopen. Bij zo’n akkoord moet je niet denken aan een krabbeltje zetten in een bouwkeet; het is een heel intern administratieproces bij de overheid dat daarbij komt kijken. Het gevolg is dat het eerste geld pas na maanden binnenkomt bij het bedrijf, dat wel zijn personeel en leveranciers heeft moeten betalen. Dit speelt door in de hele keten, want aannemers werken met onderaannemers, die soms ook weer met onderaannemers werken.’
‘Soms leidt late betaling zelfs tot faillissement’
Speelt dit probleem ook bij andere opdrachtgevers?
‘Minder. Bij commerciële opdrachtgevers heb je meer contractvrijheid, en daarmee de mogelijkheid om eerder te factureren. Maar ook projectontwikkelaars zijn niet de beste betalers. De overheid mag geen geld voorschieten. Er moet eerst worden geleverd. Dat kan er dus toe leiden dat bouwbedrijven een halfjaar of zelfs langer moeten wachten op hun geld. Soms leidt dat zelfs tot faillissementen, bijvoorbeeld als een onderaannemer al een tijd lang zijn medewerkers en leveranciers niet heeft kunnen betalen omdat die ook op zijn geld moet wachten.’
Waar lopen aannemers nog meer tegenaan?
‘Andere negatieve gevolgen zijn dat bedrijven hun kredietruimte moeten gebruiken in afwachting van betaling, en dat ze onvoldoende financiële ruimte overhouden om te investeren in verduurzaming. Denk aan voertuigen en machines op stroom of waterstof. Die zijn een stuk duurder dan dieselmachines. Opdrachtgevers verwachten juist van aannemingsbedrijven dat ze verduurzamen. Daar is dus geld voor nodig, in een tijd dat het budget van de overheid voor infraprojecten toch al onder druk staat.’
Is er niks te doen aan de voorfinancieringspraktijk bij de overheid?
‘Jawel. Brancheorganisatie MKB INFRA heeft een alternatieve betalingsregeling uitgewerkt. Daarbij kunnen opdrachtnemers al in de eerste week kosten indienen, ook voor de werkzaamheden die zij de komende tijd verwachten. Als die periode voorbij is, komt al geld binnen. Dus niet voorfinancieren maar op tijd betalen. Ook wordt in de keten snel doorbetaald. Opdrachtgevers krijgen zo beter zicht op de kostenontwikkeling van een project. We willen de regeling nu verder bekendmaken en verspreiden. Jammer genoeg kunnen overheden nog niet verplicht worden om die te gebruiken.’
Hoe krijg je opdrachtgevers dan toch zover dat ze de nieuwe regeling omarmen?
‘We zijn nu bezig met een uitgebreide voorlichtingscampagne. Naast gemeenten die enthousiast zijn, denken de waterschappen erover na. Dan heb je er meteen 21 opdrachtgevers bij. We willen de regeling verder verspreiden met financiële steun van het programma Beter Aanbesteden van de overheid en VNO-NCW en MKB-Nederland. Minister Adriaansens van Economische Zaken is er positief over en neemt het mee in het overleg met onder meer de gemeenten en de provincies. De voorzitters van VNO-NCW en MKB-Nederland willen als ‘ambassadeur’ optreden. Daarnaast proberen we de regeling in de ‘administratieve voorwaarden’ voor projecten bij de overheid te krijgen. Dan wordt verwacht van opdrachtgevers dat zij de regeling toepassen. Alleen kost het veel tijd om zoiets in die administratieve voorwaarden te krijgen. En dan nog zal niet elke opdrachtgever zich eraan houden. Maar opdrachtgevers die belangstelling hebben, kunnen zich natuurlijk altijd bij ons melden.
Op de hoogte blijven van onze beste artikelen? Schrijf je dan gratis in voor onze nieuwsbrief.
