Soms clashen ze keihard. En toch zijn er ook momenten waarop ze wel samen om tafel móeten. Maar hoe doe je dat? Hoe kom je in gesprek over iets als verduurzaming van het bedrijf? 'Tegenstanders' Anton van Beek (Dow Benelux) en Marjan Minnesma (Urgenda) vertellen hoe dat ging.
Anton van Beek | Dow Benelux
‘Ik hád wel vooroordelen’
‘Ja, misschien had ik vroeger wel een vooroordeel over Urgenda en daarmee over Marjan Minnesma. Ik las veel over ze in de krant, en vroeg me af of er binnen de organisatie wel voldoende inzicht bestond in de uitdagingen waarmee we als chemisch bedrijf met duurzame ambities te maken hebben. Soms zijn ngo’s overal op tegen. Dan is het nee, nee, en nog eens nee. En als je vraagt: wat dan wel? Dan wordt het stil.’
Tempo
‘Toch heb ik bij Marjan nooit echt het gevoel gehad dat ze mijn tegenpool was. We zijn allebei bezig vraagstukken op te lossen die ons na aan het hart liggen: hoe reduceren we de CO2-uitstoot en hoe draag ik bij aan een wereld van circulariteit? Het enige waarover we van mening verschillen, is het tempo waarin die oplossingen worden ingezet.’
'We zijn twee mensen die een probleem in de wereld met elkaar willen oplossen'
‘Toen wij onze roadmap om in 2050 klimaatneutraal te produceren deelden met Urgenda, keek Marjan daar met een open blik naar. Onze voornaamste stappen zijn het bouwen van een waterstoffabriek en elektrisch kraken. Onze installaties halen temperaturen van 800 graden, die worden verkregen door het verbranden van restgas. Een gas dat inherent is aan ons productieproces, en ontstaat ongeacht of we hernieuwbare energie gebruiken, of biogrondstoffen. Het restgas bevat methaan en als je dat verbrandt komt er CO2 vrij. Uiteindelijk willen we die temperaturen ook halen met elektriciteit, om zo de grondstof te krijgen voor producten die jij en ik elke dag gebruiken. Verf, papier, make-up, led-verlichting, isolatiematerialen. Alleen: elektrisch kraken moet nog worden uitgevonden. Degene die dat doet, verdient twee keer de Nobelprijs. Wij zijn het nu aan het ontdekken met Shell, TNO en kennispartner ISPT.’
Sterke eigen mening
‘Aan Marjan vroeg ik: ‘Ben je enthousiast over deze roadmap? Hoe kijk jij daarnaar?’ Verrassend genoeg werd dat dus een inspirerend gesprek. Ze heeft een sterke eigen mening: daarom is ze ook Marjan Minnesma. Ze stond positief tegenover ons einddoel. Tegelijkertijd stelde ze scherpe vragen. Waarom duurt het zo lang, wat heb je nodig om meteen te beginnen met elektrisch kraken? Waarom heb je daar financiële hulp van de overheid bij nodig? Ze is iemand die de status quo, het beeld dat iemand neerzet, uitdaagt. Dat dwingt je na te denken of je je verhaal wel duidelijk hebt verteld. Ze gaat de discussie aan vanuit een brede wetenschappelijke kennis, niet op basis van emotie. Dat is prettig. Het is ook niet van: jij bent van Urgenda, ik ben van Dow. We zijn twee mensen die een probleem in de wereld met elkaar willen oplossen.’
Sneller vergroenen
‘Of de vergroening echt niet sneller kan? Stel dat ik over drie jaar het procedé van elektrisch kraken gewoon kan kopen op Ebay. Dan nóg kunnen we het niet meteen uitvoeren. Waar haal ik de energie vandaan? We hebben 1,4 gigawatt nodig (daarmee kun je ongeveer 1,5 miljoen huishoudens van stroom voorzien; red.). Waar zijn de kabels die de energie naar mijn fabrieken leiden? Waar is de infrastructuur? Bovendien heb je geld nodig. Het is misschien vervelend om het steeds over geld te hebben, maar het groen maken van energie kost nu eenmaal veel geld. We hebben daarvoor steun nodig van de overheid en van Brussel. We zijn als Dow groot, maar zoveel macht hebben we niet dat we hele infrastructuren kunnen domineren, of de hele energiemarkt. Te vaak wordt de klimaatdiscussie eendimensionaal gevoerd. Het is als een ijsberg – daaronder zit een laag van maatschappelijke thema’s die we met elkaar moeten oplossen.’
‘Kijk, als de wereld CO2-vrije producten wil hebben, waarom zouden wij dat niet willen maken? Als je als bedrijf de techniek hebt, dan zet je die toch meteen in? Als wij iets uitvinden op het gebied van elektrisch kraken, gaat dat de hele wereld over! Dus ja, ook ik wil sneller. Maar we staan voor de grootste uitdaging die de mensheid ooit heeft gekend: naar een wereld zonder CO2-uitstoot. Die uitdaging is te groot om alleen aan te gaan. Dat moet je doen met de overheid, Europa, burgers, wetenschappers en ngo’s als Urgenda.’
Marjan Minnesma I Urgenda
‘Hij zit gevangen in het systeem’
‘In oktober liep ik van Eemshaven naar de klimaattop in Glasgow, een tocht van 520 kilometer, om aandacht te vragen voor de klimaatverandering. Jonge mensen kwamen naast me lopen en vroegen: ‘Mevrouw, wat vindt u, is het überhaupt verantwoord om kinderen te krijgen in een wereld als deze? Blijft die nog wel leefbaar?’ Dat vind ik superheftig. Die vraag hoefden mensen van mijn generatie zichzelf nooit te stellen.’
Prettig
‘Bij mijn eerste ontmoeting met Anton van Beek hebben we een aantal uren gepraat. Ik ben rondgeleid op de plant. Hij is een prettige gesprekspartner. Ik merk sowieso dat jongere ceo’s als hij opener zijn. Je kunt met hen een menselijker gesprek voeren dan met de vorige 60-plus generatie. Anton durft toe te geven dat hij zich zorgen maakt over het klimaat, hij speelt geen rol. Dat vind ik fijn. Die nieuwe ceo’s hebben een ander bewustzijnsniveau.’
'Waarom zou het niet sneller kunnen?'
‘Het plan van Dow om klimaatneutraal te produceren, juich ik toe. Wel heb ik ze gepushed dat sneller te doen. 2050 is gewoon te laat. Tegen die tijd hebben we al zoveel CO2 uitgestoten dat we ver over die kritische twee graden opwarming heen gaan. Wij willen helpen – ons verschil vooral ligt in de snelheid. Het moet binnen tien jaar gebeuren en niet in dertig jaar. Anders leggen we een hypotheek neer bij onze kinderen die ze nooit kunnen terugbetalen.’
Elektrisch kraken
‘Een groene waterstoffabriek bouwen, dat kan gewoon. Het elektrisch kraken in plaats van fossiel kraken, dát staat technisch gesproken in de kinderschoenen. Maar waarom zou dat toch niet sneller kunnen? Je moet dan door een fase heen waarin je fouten maakt en waarin hiccups zijn. Misschien wordt elektrisch kraken pas reëel na twaalf of dertien jaar. Maar als je nú mikt op dertig jaar, ja, dan weet je dat het er veertig worden.’
‘De overheid zou Dow hier doorheen moeten helpen. Voor elektrisch kraken is heel veel elektriciteit nodig. De overheid moet het aantal windmolens op zee verdubbelen. Dan is er genoeg stroom om waterstof en extra elektriciteit te maken voor die industrie. De overheid moet het gesprek aangaan met vissers, natuurorganisaties, het leger. Partijen die allemaal kavels zee in handen hebben.’
Versnellen
‘Die versnelling naar bijna nul CO2-uitstoot lukt alleen met een crisisaanpak. Kijk wat er vorig jaar gebeurde met mondkapjes en beademingsapparatuur. Er bestond zo’n tekort dat we alles hebben gekocht wat los en vast zat. Niks offertes aanvragen of meedoen aan EU-aanbestedingen, gewoon: kom maar op. Die sfeer moet ook ontstaan rond de energietransitie. Brussel moet met soepelere spelregels komen. Niet dat de Nederlandse overheid Dow helpt en Brussel brult: ‘Stop, staatssteun!’ Nee jongens, dit is steun voor toekomstige generaties.’
‘Anton heeft ook kinderen. Ik zie in hem iemand die weldegelijk die versnelling wil maken, maar gevangen zit in het systeem van aandeelhouders en een hogere baas in het buitenland. Zelfs als je in de supertop zit van een groot bedrijf, heb je niet alle bewegingsvrijheid. Ik kan waarschijnlijk meer besluiten in mijn eentje dan hij. Wat nodig is, zijn ceo’s die als een stormram willen fungeren. Die denken: desnoods gaat mijn kop eraf, maar ik ga het maximale eruit halen voor een groene toekomst. Ik weet nog niet of Anton zo’n ceo is. Ik zie sowieso weinig mensen die daartoe bereid zijn. Paul Polman van Unilever heeft ooit zijn hoofd op het hakblok gelegd, en dat is inderdaad gerold.’
‘Urgenda helpt bedrijven reële oplossingen te bedenken, gesprekken aan te gaan met de overheid of met andere ngo’s. Mensen kennen ons voornamelijk van onze klimaatrechtszaak, maar dat is een beetje een vreemde eend in de bijt. We zijn geen klassieke ngo; we noemen onszelf de organisatie voor innovatie en duurzaamheid. Ik vind het heel vervelend als ik word neergezet als klimaatactivist. Dat is niet wie ik ben. Ik sta dan ook niet tegenover Anton, maar naast hem in zijn groene ambities.’
Op de hoogte blijven van onze beste artikelen? Schrijf je dan gratis in voor onze nieuwsbrief.
