Het is een bekend beeld: de maaltijdbezorger die op zijn of haar fiets eten rondbrengt. Een praktisch voorbeeld van de platformeconomie, die veel mensen zullen kennen door de discussie die wordt gevoerd of zo'n bezorger nou een zzp'er of een werknemer is. Het gevaar is alleen dat de discussie over platformen daar blijft steken, terwijl die eigenlijk veel breder gevoerd moet worden. Want de platformeconomie is here to stay, zal groeien en we kunnen daar van profiteren. Dat maakt ook de Verkenning Platformeconomie van de SER duidelijk.
Soorten en maten
Platformen gaan namelijk veel verder dan 'alleen' het bezorgen van maaltijden. Ze zijn er in heel veel soorten en maten, met verschillende verdienmodellen. Zo zijn er platformen waarop dingen worden verkocht, platformen waar kennis wordt uitgewisseld en platformen voor het vinden van een partner of platformen waar werk wordt bemiddeld en nog veel meer. Vaak leiden ze tot een efficiënte match tussen vraag en aanbod.
Innovatief
Veel van hen zijn super innovatief, en lopen voorop op het gebied van data en kunstmatige intelligentie. Ze groeien als kool, waardoor ze veel werk bieden. Daar liggen kansen: we moeten we zorgen dat de Nederlanders genoeg digitale vaardigheden hebben, dat er genoeg risicokapitaal is om te investeren en dat Nederland een goede positie houdt als datahub voor de rest van de wereld.
Mededinging
Maar we moeten ook een aantal dingen regelen, soms in Nederland, soms internationaal. Bijvoorbeeld de mededingingsvraagstukken: zeer grote platforms kunnen markten beheersen. Denk maar aan de discussie die in de VS wordt gevoerd over het opknippen van platformen. Om te voorkomen dat er winner-take-all-markten ontstaan waar kleinere partijen geen kans krijgen. Ook kan er voor delen van het mkb een afhankelijkheid ontstaan van platforms – zie bijvoorbeeld de discussie tussen bestelplatforms en de horeca. Verder moeten we dataprotectie goed regelen.
Nieuwe vragen
En zeker, het werken voor een werkplatform zoals een maaltijdbezorger, koeriersdienst of een taxidienst vraagt ook om oplossingen voor nieuwe vragen. Bijvoorbeeld wat het betekent als je niet meer wordt aangestuurd door een baas van vlees en bloed, maar door een algoritme. En wat de juridische relatie is van een 'arbeidskracht' met zo’n platform: ben je zelfstandige of niet? En hoe kom je aan een redelijke beloning voor je werk?
Toekomst van werk
Sommige van die vragen zijn nieuw, en soms legt platformwerk een vergrootglas op bestaande kwesties. Een ding staat vast: deze dingen goed regelen maakt de ontwikkeling van platformen tot een grote kans. We hebben een nieuwe blik nodig op onze bestaande regels en systemen voor werk. De toekomst van werk: je kunt er niet met je rug naar toe gaan staan.
Ton Schoenmaeckers
Beleidssecretaris sociale zaken
