Zou het na vijf jaar eindelijk weer zover zijn dat de World Trade Organization (WTO) weer naar behoren werkt? Ik hoop van wel, maar de signalen zijn niet erg gunstig. Gloomy zelfs, zoals een van de deelnemers aan de conferentie in Abu Dhabu die 26 februari start, het noemde.
Geen geschillenbeslechting
Vijf jaar geleden weigerde de toenmalige Amerikaanse president Trump rechters te benoemen voor de appellate body, oftewel het beroepsorgaan van de WTO. Ook zijn opvolger Biden deed dat niet. En sindsdien werkt die geschillencommissie niet meer. ‘Nou en’, denkt u misschien, maar het is een groot probleem. Want wat als er een verschil van mening bestaat over de naleving van handelsregels? Wie lost dat dan nog op? Wie kan er dan nog bindende uitspraken doen als er onterecht importheffingen worden opgelegd of maatregelen tegen dumping worden getroffen? Juist ja, niemand. En dat is voor ondernemers een groot probleem, zeker voor die in een handelsland als Nederland.
China, een ontwikkelingsland?
Een van de grootste pijnpunten voor de Amerikanen is: China. Dat land heeft nog steeds het predicaat ontwikkelingsland en mag daarom van de WTO zijn export door de staat laten subsidiëren én de eigen markt afschermen. Een doorn in het oog van de Amerikanen – en niet alleen van de Amerikanen. Het valt natuurlijk moeilijk vol te houden dat China nog een ontwikkelingsland is. Maar ja, in principe kan en mag élk land zichzelf die status toekennen. Dát kan alleen veranderd worden als alle leden daar unaniem voor stemmen. En dat wordt erg lastig: hoe groot is immers dat kans dat China daarmee instemt?
Onze inzet
De afgelopen vijf jaar is de patstelling niet doorbroken. En de vraag is of dat straks in Abu Dhabi wel gebeurt. Terwijl die doorbraak hard nodig is, ook om een continent als Afrika een eerlijke kans op eerlijk handel te bieden. En daarmee op dezelfde welvaartsgroei als de Chinezen de afgelopen decennia hebben doorgemaakt. Brede welvaart. Daar is eerlijke handel en een gelijk speelveld voor nodig met een sterke WTO én een geschillencommissie die naar behoren functioneert. Uiteindelijk heeft ook China daar baat bij.
Als het aan mij ligt, moet dat de Nederlandse inzet zijn voor Abu Dhabi. Het is te hopen dat het lukt.
Marhijn Visser
Strategisch beleidsadviseur Internationale Handel & Internationaal Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen
