Zo wordt Prinsjesdag toegankelijker, duurzamer en inclusiever

Prinsjesdag verloopt volgens eeuwenoude Nederlandse tradities elk jaar keurig voorspelbaar en gesmeerd. Maar zou het ook anders kunnen? Deze ondernemers denken van wel. En hebben verrassende ideeën om Prinsjesdag representatiever, inclusiever en duurzamer te maken.

Jan Troost | Inclusie Verenigt

‘Waarom geen rolstoellakei naast de koets?’

‘Bewustwording en beeldvorming is zeker bij Prinsjesdag heel belangrijk. Een rolstoellakei naast de koets zou daar een erg goed voorbeeld van zijn. De gebarentolk zou letterlijk naast de koning op het podium moeten staan. Er moet live ondertiteling komen bij de troonrede, en de troonrede zou verkrijgbaar moeten zijn in extra vereenvoudigde taal. Zo neem je inclusie daadwerkelijk mee in Prinsjesdag.’

‘Hetzelfde geldt voor de beveiliging. Je moet in je rampenplan nadenken over de beveiliging van mensen met een beperking, zeker nu terrorisme ook meespeelt. Daardoor maak je ze onderdeel van deze festiviteiten, in plaats van ze buiten te sluiten ‘omdat het niet mag van de brandweer’. Dat is bijvoorbeeld waarom je maar met een beperkt aantal mensen met een rolstoel op de publieke tribune van de Tweede Kamer mag staan.’

‘Bij het langsrijden van de koets staan mensen met een rolstoel vaak vooraan, bij het hek. Dat maakt ze ook meteen het meest kwetsbaar voor een aanslag. Waarom geen kogelvrije glazen platen in plaats van die spijlenhekken, waar je bovendien precies met je oog tegen dat randje aan zit te kijken? En: een brandalarm moet zíchtbaar zijn.’

‘Sinds mijn 14de zit ik in de belangenbehartiging van mensen met een handicap. Het begon met een demonstratie bij de opening van een cultureel centrum dat ontoegankelijk was. Toen dacht ik: nu wordt het écht tijd dat de wereld gaat veranderen. Ik woonde in die tijd met 120 kinderen in een internaat in Nijmegen, en had een leventje buiten de samenleving. In die tijd was dat gewoon. Eén van de eerste dingen die ons verteld werd, was: je krijgt toch geen werk, hooguit in een sociale werkplaats.’

‘Maar ik wilde met maatschappelijk werk daadwerkelijk iets veránderen aan de samenleving. Zo ben ik in de belangenbehartiging terechtgekomen. Na mijn rol in rolstoeldeelname aan de Nijmeegse Vierdaagse van 1995 ben ik dusdanig opgevallen dat ik in 1996 voorzitter werd van de Gehandicaptenraad.’

‘Mijn belangrijkste bijdrage vind ik dat ik de Wet Gelijke Behandeling verder heb kunnen uitbouwen, waardoor een handicap als grond van discriminatie in het strafrecht terechtkwam. Hoe meer mensen met een beperking politiek actief worden, hoe beter dat is. Het gaat wel om 13 procent van onze samenleving. Dat zie je in de politiek nog niet terug. Zoals het VN-verdrag zegt: praat niet óver ons, maar vóór ons. Zorg ervoor dat je mensen met kennis hebt bij dit soort organisaties. Mochten de organisatoren van Prinsjesdag mij vragen te adviseren, dan zal ik dat met plezier doen.’

Wie is Jan Troost? Jan Troost (63) is dagvoorzitter en debatleider Jan Troost is sinds zes jaar eigenaar van adviesbedrijf Inclusie Verenigt. Daarnaast is hij projectleider toegankelijkheid bij Zelfregiecentrum Nijmegen. Troost heeft de botaandoening osteogenesis imperfecta, waardoor hij zich in een rolstoel verplaatst. Hij is volgens eigen zeggen de langst politiek actieve persoon met een beperking, onder meer als lobbyist in Den Haag. In het verleden had hij met Prinsjesdag te maken als voorzitter van de Chronisch Zieken en Gehandicaptenraad Nederland, nu: Ieder In.

Pals Brust | Up-Set Textiles

‘Laat koningin Máxima een gerecyclede japon dragen’

‘Op Prinsjesdag zou het fantastisch zijn als alle vrouwen van de Tweede Kamer japonnen van gerecycled katoen zouden dragen, geprint in hun individueel gewenste kleur en design. Je kunt de inwoners van Nederland dan vertellen: daarmee hebben we 300.000 liter water en 1.000 kilogram CO2-uitstoot bespaard ten opzichte van gewoon katoen.’

‘Minister Sigrid Kaag van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking was de eerste die een outfit van ons droeg. Dat was in mei 2018, tijdens een Nederlandse handelsmissie in India. Het is een heel mooi verhaal. Ze kwam ’s ochtends op en draaide zich in die rode jurk rond als een model. Na afloop plaagde oud-VNO-NCW-voorzitter Hans de Boer minister Bruins een beetje: ‘Wat ik nou ontzettend jammer vind, is dat u hier in een niet-circulair kostuum staat.’ Ik zag de uitdaging en zei: ‘Ik zou hem heel graag, bijvoorbeeld op Prinsjesdag, ook zo’n mooi circulair kostuum geven.’ Minister Bruins heeft dat circulaire pak, door ons gemaakt in samenwerking met SuitSupply en de in India gevestigde textielproducent Khaloom, inderdaad gedragen. Niet op Prinsjesdag zelf – dan ben je in rokkostuum – maar wel tijdens de daaropvolgende barbecue.’

‘Koningin Máxima zou op Prinsjesdag ook een japon van gerecyled materiaal kunnen dragen. Nederland’s meest duurzame couturier Ronald van der Kemp, die de jurk van Kaag ontwierp en kleding voor onder anderen Justin Bieber en Katy Perry, zou met alle plezier samen met ons iets voor haar willen maken.’

‘Ik heb me toegelegd op sustainable fashion en recycling naar aanleiding van een missie met minister Ploumen in Bangladesh in 2015. We maken gebruik van een nieuwe, organische PurFi-techniek voor katoenrecycling waarbij snijafval volledig gerecycled wordt, waarbij de lengte en sterkte van de vezels intact blijven. De vezel van snijafval is nog niet gewassen of gedragen, en heeft daardoor zijn oorspronkelijke lengte en sterkte nog.’

‘Up-Set Textiles werkt met meerdere merken en fabrikanten samen. Het onafhankelijke Amerikaans gedeponeerde merk Purify Global is eigenaar van de IP, de technologie. Samen met Purify Global gaan we eind 2022 een aantal lijnen opzetten in India, dat enorme hoeveelheden snijafval verwerkt tot nieuwe vezels. We zullen daar zo’n 40 miljoen kilo snijafval gaan verwerken. Dan heb je het alleen al qua water over een besparing van 220 miljard liter ten opzichte van gewoon virgin katoen.’

Wie is Pals Brust?Pals Brust (61) is co-founder van de circulaire startup Up-Set Textiles. Hiervoor werkte hij 38 jaar bij C&A, waarvan tien jaar als algemeen directeur in vooral Nederland, Duitsland en de Benelux.

Anoesjka Imambaks | Maid at Home

‘Waarom geen gastcurator en elk jaar een ander thema?’

‘Ik ben Surinaams Hindoestaans, en als enig kind geboren en getogen in Vlissingen. Mijn moeder is overleden toen ik 25 was. Zij was in Suriname vaak bloemenmeisje tijdens bezoeken van koningin Juliana en prinses Beatrix, en heel koningsgezind. Ik ben dat zelf ook. Aan mijn moeders ziekbed heb ik gezegd: ooit zit ik in de Tweede Kamer. Dan ga ik naar Prinsjesdag, doe ik een hoed op en zal ik aan je denken. Nu denk ik: ik wil geen Tweede Kamerlid worden maar minister. In een Elsevier-editie uit 2008 over de te grote bescheidenheid en onzichtbaarheid van Hindoestanen heb ik zelfs geroepen dat ik Nederland’s eerste vrouwelijke minister-president wilde worden.’

‘Bij Venture Café, waarvan ik directeur ben, houden we wekelijks een bijeenkomst rondom ondernemerschap en innovatie. Op Prinsjesdag doen we altijd de Prinsjesdag-update. Ik moet eerlijk zeggen dat die sessie onder ondernemers niet heel populair is. Veel mensen hebben zoiets van: dat is ver van mijn bed, ik begrijp het toch niet.’

‘Prinsjesdag is best wel taaie kost, maar die overheidsinformatie gaat ons allemaal aan. Het raakt aan alle sectoren, en is een visie op Nederland. Hoe mooi zou het zijn als je door de manier waarop je dat verhaal vertelt, laat zien wat de impact ervan is op mensen.’

‘Het eerste waar ik bij Prinsjesdag aan denk is het inkoopbeleid van de overheid. Dat inkoopbeleid moet diversiteit, vernieuwing en creativiteit toelaten. Het gaat immers over de bv Nederland. Prinsjesdag is een ontmoetingsmoment. We leven in Nederland allemaal in onze eigen bubbel. Het belang van de ontmoeting wordt steeds groter. Prinsjesdag is bij uitstek een kans om die boodschap uit te dragen. Je kunt zowel de inhoud als het evenement zelf op een veel inclusievere manier organiseren, waardoor het een echte afspiegeling wordt van onze superdiverse samenleving.’

‘Inclusiviteit gaat voor mij niet alleen over kleur, maar ook over leeftijd en inkomensklasse. Denk na over welke rolmodellen je kunt uitnodigen. Het koningspaar is bijvoorbeeld heel goed bezig met innovatie, ondernemerschap en startups. Dat kunnen ze perfect verwerken in het inkoopbeleid. Op die manier ga je vanzelf richting culturele diversiteit, want de jonge generatie ís cultureel divers, en internationaal georiënteerd.’

‘Waarom niet een gastcurator, en elk jaar een ander thema? De troonrede kun je ook vertalen naar beeld, bijvoorbeeld in een mini-documentaire gemaakt door filmstudenten. Of wat als voor Prinsjesdag een tof nummer wordt geschreven? Het 15 miljoen mensen idee. Een jonge getalenteerde ontwerper mag dit keer Maxima’s hoed ontwerpen, of studenten mogen het bloemendecor voor de Ridderzaal verzorgen. Ik noem maar wat ideeën.’

‘Je kunt ook een ander concept op de catering loslaten. De Surinaamse bara is een vegan snack die staat voor ontmoeting en verbinding. Je eet het wanneer je iets te vieren hebt, dus de bara past heel goed bij Prinsjesdag. Mijn nieuwste bedrijf Bara Box is opgericht in 2020, tijdens de coronacrisis. In de daaraan gekoppelde podcast Bara Talks interview ik diverse kleurrijke game changers en rolmodellen. We openen straks een bara bakkerij in samenwerking met de Bakkerswerkplaats, een sociale onderneming voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt.’

‘Inclusiviteit is een rode draad in alles wat ik onderneem. Maid at Home heb ik opgericht in 2011. Mijn concept is: schoonmaken is een officieel beroep waarvoor mensen met onbenut potentieel een opleiding kunnen volgen. Een mooi voorbeeld is een 65-jarige dame van Indische afkomst, nu supergelukkig inwonend housekeeping manager. We werken voor de Quote 500 en internationale gezinnen.’

‘In 2016 heb ik voor Maid at Home de aanmoedigingsprijs gewonnen van de inmiddels opgeheven stichting Etnische Zakenvrouwen Nederland. Dat was voor mij het moment dat ik een vinkje achter mijn naam kreeg. Mensen zeggen altijd: we kunnen ze niet vinden, die succesvolle gekleurde vrouwen. Als je op Prinsjesdag een soortgelijk podium biedt aan vrouwelijke én mannelijke rolmodellen, en daar bijvoorbeeld een award of inhoudelijke discussie aan koppelt, dan zou je ze daarmee diezelfde zichtbaarheid geven.’ 

Wie is Anoesjka Imambaks?Anoesjka Imambaks (38) is directeur van Stichting Venture Café in Rotterdam, oprichter en eigenaar van recruitmentbureau Maid at Home en cateringbedrijf Bara Box, pannellid bij BNR Radio, docent aan de International Butler Academy en voormalig beleidsadviseur bij het Ministerie van Economische Zaken.

Op de hoogte blijven van onze beste artikelen? Schrijf je dan gratis in voor onze nieuwsbrief.