Zo werk je veilig met gevaarlijke stoffen

07-11-2019

Geen enkele ondernemer wil op zijn geweten hebben dat zijn of haar mensen later een werkgerelateerde ziekte krijgen. Met deze tips verhoog je de veiligheid in je bedrijf – zonder dat je er failliet aan gaat.

 

 

Tip #1

Werk je met gevaarlijke stoffen? Gebruik je branchevereniging

Europese regelgeving verplicht producenten van chemische stoffen om aan te geven hoe gevaarlijk die stoffen zijn en welke veiligheidsmaatregelen je moet nemen als je ermee werkt, ze opslaat of transporteert. Die verplichting levert een berg informatie op, waar je vrij weinig mee kan als je niet toevallig chemicus of toxicoloog bent. De neiging is om dan maar een dure consultant in te huren om uit te zoeken waar je eigenlijk toe verplicht bent.

Maar dat hoeft niet. Je branchevereniging weet precies wat relevant is voor jou. En verschillende brancheverenigingen hebben handige tools ontwikkeld om hun ondernemers verder te helpen. Als je al lid bent, is deze hulp gratis. Dat spaart toch zo duizenden euro’s uit.

Zo heeft de schoonmaakbranche een SUMI (safe use of mixtures) database aangelegd. In een SUMI staat per handeling (allesreiniger verdunnen; wc-bril poetsen) welke veiligheidsmaatregelen nodig zijn om met een bepaald product te werken. De ondernemer moet deze informatie wel nog vertalen naar werkinstructiekaarten voor de schoonmakers, maar dat is net wat makkelijker zo.

 

Wil je weten hoe een bedrijf als DSM omgaat met gevaarlijke stoffen? En daar iets van opsteken? Check dan hier het webinar dat het bedrijf hierover gaf: Webinar TNO arbeid

 

De schildersbranche heeft samen met de Inspectie een app ontwikkeld waarin schilders kunnen opzoeken welke handschoen te gebruiken is bij bepaalde types verf. Heel simpel: de schilder krijgt op zijn telefoon een plaatje van de juiste handschoen.

Het ministerie van Sociale Zaken ontwikkelde ook een app: de stoffen app. Hierin vind je uitleg over de pictogrammen op de verpakkingen van chemische stoffen en welke maatregelen je moet treffen om veilig met bepaalde stoffen te werken.

 

Stoffenmanager is een online tool om de risico’s van het werken met gevaarlijke stoffen in kaart te brengen en de blootstelling daaraan te beoordelen en te beheersen. En ook op het Arboportaal is ook veel gratis informatie te vinden.

Reach out and touch…of afblijven?Reach is de naam van de Europese wet die sinds 2007 de omgang met chemische stoffen regelt. Wie een chemische stof maakt, in de handel brengt of gebruikt moet laten zien welke risico’s aan het werken met die stof verbonden zijn en welke risicobeperkende maatregelen gebruikers moeten nemen. Makers hebben daarbij zwaardere verplichtingen dan gebruikers, maar vrijwel iedere ondernemer werkt wel op de een of andere manier met een chemische stof en heeft dus met Reach te maken. De Reach helpdesk geeft je meer informatie over de wetgeving en je verplichtingen als werkgever of producent van chemische stoffen.

Tip #2 

Koop de juiste apparatuur

Je denkt er niet direct aan als je het over gevaarlijke stoffen hebt, maar bij het lassen, slijpen en zagen, in hout, maar zeker ook in beton en steen, staan je werknemers bloot aan kankerverwekkende stoffen. Goede afzuiging kan de kans op kanker enorm reduceren.

Nu wil je als ondernemer niet met een kanon op een mug schieten. Staan je werknemers maar een enkele keer per dag te cirkelzagen, dan kun je toe met een andere stofzuiger dan wanneer zagen en slijpen je core business is.

TNO heeft een keuzehulp ontwikkeld waarbij je per stofzuiger kunt zien hoe lang je veilig kunt werken als je die stofzuiger gebruikt. Met de ene stofzuiger is het nog verantwoord om 300 meter te slijpen in beton op een achturige werkdag. Met het andere type mag je niet meer dan 180 meter slijpen. Dat hebben ze niet alleen voor stofzuigers gedaan maar ook voor freesmachines, haakse slijpers, diamantboren en cirkelzagen. En nog veel meer. Kijk en vergelijk dus, elke keer als je nieuwe machines koopt.

 

Tip #3

Geef je werknemers een zetje

De regels zijn goed, en de werknemers zijn getraind. Hoe zorg je er voor dat zij die regels iedere dag naleven? Een tip vanuit de gedragseconomie: gebruik ‘nudges’. Deze hints zijn kleine ingrepen die mensen helpen om de gewenste keuze te maken. Ze verbieden niets; ze verhinderen niets; ze effenen alleen de weg in een bepaalde richting.

Een app die bijhoudt hoeveel passen je hebt gelopen is een voorbeeld van een nudge. Het bliepje in je auto als je je gordel niet om hebt: een nudge. En dat grote bord dat de internationale oliemaatschappij bij de ingang heeft opgehangen met het aantal gewerkte uren zonder ongevallen: een hele grote nudge.

De ingrepen maken slim gebruik van de kennis die we al hebben over menselijk gedrag. Zo zijn mensen eerder geneigd bepaald gedrag te vertonen als ze weten dat anderen dat ook doen. Of als iemand voor wie ze respect hebben het hen aanraadt.

 

Je eigen nudge ontwerpen? Gebruik de zeven manieren om gedrag te beïnvloeden. Met dank aan de Amerikaanse psycholoog Robert Cialdini.

 

Dus hang een bordje bij het magazijn met de tekst: 'Zowat alle werknemers in dit bedrijf dragen een mondkapje als ze met stoffen uit deze kast werken.' En laat een arts in een witte jas uitleggen waarom dat mondkapje belangrijk is. Nu kun je om de juiste nudge te kiezen eerst een expert inhuren om te analyseren waarom je werknemers hun mondkapje vergeten. Dat kost geld. Maar je komt ook al een heel eind door te praten met je werknemers. En goed te kijken naar hun gedrag. De nudge zelf hoeft niet duur te zijn en kan zelfs gratis zijn. Het effect is direct zichtbaar en aanpassingen zijn snel gedaan.

 

Interessant? De Amerikaanse jurist Cass Sunstein schreef een boek over nudging. En publiceerde een korte samenvatting.

 

Tip #4

Heb je nog zo’n tip die niet zoveel tijd en geld kost?

Ja hoor, de brandweer heeft nog een goed advies. 'Houd schoon bij schoon en vuil bij vuil', zegt Ellen Buskens, voorzitter van de vakgroep arbeidsveiligheid van VGGM. 'Vroeger stapten de brandweerlieden na de brand in de auto terug naar de kazerne. Ze hingen hun pakken in de kleedkamer en die werden dan later opgehaald om te wassen. Tegenwoordig trekken we de pakken uit op de plek van de brand. We kunnen natuurlijk niet direct douchen maar we wassen al wel de handen en het gezicht. En we stoppen de vieze pakken in een aparte aanhanger achter de brandweerauto.' Het kostte wel geld, zegt Busker, want de brandweer moest extra pakken kopen. Maar in feite is het een praktische proceduremaatregel die in veel ondernemingen toe te passen is.

 

Tip #5 

Voorkom boetes van de Inspectie

Ondernemers en arbeidsinspectie gaan niet altijd even soepel met elkaar om. 'De Inspectie is altijd bedacht op cowboys die voor een dubbeltje op de eerste rang willen zitten', vertelt Jan Heitink, adviseur en directielid bij AVIV, een adviesbureau en kennisinstituut gespecialiseerd in externe veiligheidsvraagstukken. 'En ondernemers voelen zich door de Inspectie belemmerd in hun vrijheid om te ondernemen. Vertel ze niet teveel, is soms de neiging van de ondernemers, want anders mag het weer niet.'

Stel, de opslag van deze gevaarlijke stof moet bestaan uit stellingen die 3,5 meter uit elkaar staan en de inspecteur pakt zijn rolmaat en meet 3,45 cm. Dan schrijft hij een boete uit. Maar deze ondernemer is misschien wel heel goed bezig met veiligheid, bijvoorbeeld met regelmatige trainingen voor zijn personeel -  ook de invallers. Alleen, dat heeft hij niet verteld. Of het wordt niet gewaardeerd.

 

Bereid je voor op het bezoek van de inspectie met dit handige stappenplan.

 

De nieuwe Omgevingswet schept veel meer ruimte voor het verhaal van de ondernemer. Maar Heitink schat in dat het nog wel een paar jaar kan duren voordat de wetgeving is afgedaald naar de werkvloer. Zijn tip is daarom: práát met elkaar. Vertel elkaar over je zorgen. De ondernemer wil meer volume of een nieuw product, de vergunningverlener wil grip houden op de risico’s. Luister naar elkaar. Toon respect voor elkaars dilemma’s.

Heitink: 'Stel, je bedrijf voldoet keurig aan de regels, maar er worden huizen gebouwd in de nabije omgeving. Inspectie of vergunningverlening kunnen dan aandringen op strengere veiligheidsmaatregelen. Als dat de ondernemer belemmert, kan hij dat maar beter aan het begin van het traject zeggen. Want de gemeente of initiatiefnemer kan dan aanpassingen doen aan de omliggende wegen, of aan de manier waarop de huizen gebouwd worden.'

 

Op de hoogte blijven van onze leukste artikelen? Schrijf je dan gratis in voor onze nieuwsbrief.