De open markt van de Europese Unie levert veel bedrijven harde euro’s op. Maar Europa zorgt voor meer. De loopbaan en het persoonlijk leven van ondernemer Tatjana Romanyk bestaat uit een zwerftocht door het Europa van voor en na Schengen. Wat zij meemaakte: ‘Man, dat wil je niet wéten.’
‘Weet jij wat voor papierwinkel het kostte toen ik mijn Nederlandse rijbewijs voor een Franse wilde inwisselen?’ Ondernemer Tatjana Romanyk kijkt er veelbetekenend bij. En meteen zie je de donderwolk op haar gezicht verschijnen die daar ongetwijfeld ook zichtbaar was toen ze begin jaren 90 voor haar werk naar Parijs verhuisde. ‘Eerst een berg administratie voor mijn ‘gewone’ rijbewijs. Maar ik heb ook een motorrijbewijs. Dat kon ik niet registreren volgens de ambtenaar want ‘in Portugal is dat één document’. Wat ík daar nou mee te maken had: ik kom uit Nederland. Maar goed, mijn oude rijbewijs kreeg ik niet terug. Tot ik uiteindelijk maar blufte dat mijn motor buiten stond. Hoe moest ik nu naar huis? Of ik voor een Frans motorrijbewijs even wilde bewijzen dat ik inderdaad motorrijles had gehad, een examen had gehaald en mijn rijbewijs steeds netjes had verlengd. Alle gemeenten in Nederland waar ik had gewoond, heb ik moeten aanschrijven. Dat kun je je nu toch niet voorstellen?’
Europa: I love you/I love you notNog precies een maand en dan is het weer zover. Op 23 mei gaan we naar de stembus om een nieuw Europees Parlement te kiezen. Maar wat staat er eigenlijk op het spel? Wat hebben we eigenlijk aan Europa? Waarom zou je als ondernemer van Europa moeten houden? Forum spreekt de komende weken ondernemers over de vraag: wat betekent Europa voor jou? Vandaag Tatjana Romanyk, oprichter van iClusion.
Werken in het buitenland is in het Europa van nu gemakkelijk
Romanyk wil maar zeggen, de paarse krokodillen wáren in Europa niet van de lucht. ‘Je wilt niet weten wat ik allemaal heb moeten invullen voor verblijfs- en werkvergunningen. Je had iemand nodig om je door het woud van regeltjes en bureaucratie te helpen. Dat is niet te vergelijken met het gemak waarmee je nu ergens in de EU gaat werken of personeel aanneemt uit een buurland.’
‘De paarse krokodillen waren niet van de lucht in Frankrijk’
In het farmaceutisch kennisbedrijf waarvan ze tot eind vorig jaar eigenaar was, Aptitude Health, had Romanyk 22 nationaliteiten rondlopen. Allemaal mensen met hun eigen kijk op zaken en culturele bagage. Met iClusion – het klinisch onderzoeksplatform dat ze oprichtte – is ze ook van plan te internationaliseren. ‘Daar wordt je bedrijf echt beter van omdat ze allemaal een andere kijk hebben dan jij. Daar kun je wat mee. Dat heb ik ook ervaren toen ik Etnische Zakenvrouw van het Jaar was.’ Ze grinnikt even bij de herinnering. ‘Ik kwam in aanraking met mensen uit zoveel culturen en met een hele andere instelling. Zij krijgen van huis uit mee dat je het ook over de grens kunt proberen om het beter te krijgen. Dat je altijd je best moet doen en ambitieus moet zijn om het beter te krijgen dan je ouders.’
Voor wie precies wil weten wat Tatjama Romanyk met iClusion doet:
Vier talen en allerlei nationaliteiten
Internationaliteit hoort ook bij de geboren Twentse Romanyk, dochter van een Oekraïense vader en een Nederlandse moeder (‘met een drupje Frans’). Ze was jaren getrouwd met een Tunesische diplomaat die voor zijn werk achtereenvolgens in Zwitserland en Engeland woonde. Haar dochter zit op een internationale school, haar zoon studeert international business. ‘Zij denken daar niet eens over na. Ze spreken vier talen: Nederlands, Engels, Frans en Arabisch. Op hun verjaardag komen Nederlanders, Finnen, Fransen en nog veel meer nationaliteiten. Dat is alleen maar leuk. Je komt alleen maar vooruit als je elkaar ontmoet en met elkaar in gesprek gaat. Je afsluiten voor andere landen en culturen helpt niet.’
‘Wat gemakkelijk gaat, zie je niet. Wel dat wat hindert’
Dat wil niet zeggen dat Romanyk elke dag staat te juichen dat de EU het zo goed geregeld heeft. 'Maar wat gemakkelijk gaat, zie je niet. Je kijkt alleen nog naar de dingen waar je tegenaan loopt. En daar heb ik nog wel suggesties voor Europa. Want dat hele btw-gedoe mag best wel eens geharmoniseerd worden. Aan de andere kant is het wel makkelijk dat we overal in Europa onze bijeenkomsten en projecten kunnen organiseren. En weet je wel hoe heerlijk het is om een euro te hebben en niet Franse franken, Spaanse peseta’s, Nederlandse guldens, Duitse marken, Italiaanse lires en Griekse drachmen. Het is zo normaal dat je overal in euro’s kunt betalen en – net zo belangrijk – in euro’s kunt factureren. Da’s lekker. Daar staan mensen minder bij stil.’
Europa betekent nu: een gemeenschappelijke achtergrond
Ze merkt het bij haar kinderen, zegt ze. Zo makkelijk als zij reizen en denken over werken in een buitenland. ‘In mijn tijd was dat wel een dingetje hoor, dat ik naar het buitenland ging’, zegt ze. ‘Als ik nu die kids zie in de leeftijd van mijn kinderen, begin 20, die lopen heel makkelijk overal in Europa stages. Ideaal. Zij zijn helemaal vereuropeest of geïnternationaliseerd. Zij hebben een enorm netwerk van mensen met zo’n gemeenschappelijke achtergrond. Dat maakt het makkelijker om verschillen de overbruggen, de grote gemeenschappelijke deler te zoeken en daarmee vooruit te gaan. Ik zeg vaak tegen mijn kinderen dat zij de bruggenbouwers van morgen zijn. Ze gaan steeds een treetje hoger, zij bouwen verder op wat wij hebben neergezet.’
Op de hoogte blijven van onze leukste artikelen? Schrijf je dan gratis in voor onze nieuwsbrief.
