Aanbestedingswet

Een aanbesteding (of aanbesteden) is een manier waarop de overheid dingen inkoopt. Dat kan ook een organisatie zijn die taken van de overheid uitvoert, zoals een school. Het gaat om inkopen van diensten, maar ook van producten of bijvoorbeeld een bouwproject. Voor ondernemers is het goed dat overheden verplicht zijn om opdrachten aan te besteden, vooral voor het midden- en kleinbedrijf (mkb). Zo maken namelijk meer ondernemers – ook kleinere – een eerlijke kans om een opdracht te krijgen. Dat regelt de Aanbestedingswet. Het is wel belangrijk dat die aanbestedingen op een goede manier geregeld zijn. Als de overheid alleen een opdracht geeft aan een ondernemer die het goedkoopste is, heeft dat rare effecten. Want dingen als vernieuwing (innovatie), snelheid en klantvriendelijkheid zijn ook belangrijk. Werkgevers vinden dat de overheid niet alleen naar de prijs moet kijken, maar ook naar andere kenmerken zoals bijvoorbeeld vernieuwing: een goede prijskwaliteitverhouding dus. VNO-NCW en MKB-Nederland werken samen met het ministerie van Economische Zaken en Klimaat, de VNG en expertisecentrum PIANOo in het programma Beter Aanbesteden om de manier van inkopen door de overheid steeds verder te verbeteren. 

De regels waar bedrijven bij aanbestedingen mee te maken hebben, komen uit de Aanbestedingswet. Het zijn bijvoorbeeld regels die ervoor zorgen dat ondernemers gelijk behandeld worden als ze een aanbesteding doen en dat het proces begrijpelijk (transparant) is. In de wet staat ook dat overheden voor kleinere opdrachten niet te veel eisen mogen stellen. Meer over wat precies redelijke eisen zijn, vind je in de Gids Proportionaliteit. Hierdoor is het ook voor mkb-bedrijven makkelijker om kans te maken op een overheidsopdracht. Verder is afgesproken dat het makkelijker wordt om je recht te halen als er iets misgaat tijdens een aanbesteding. Overheden moeten sinds kort een klachtenloket hebben.

Wat nog beter kan

Ook al is er al veel verbeterd op het gebied van aanbestedingen, toch gaan sommige dingen nog steeds niet goed. Dan blijkt dat opdrachtgevers in de praktijk tóch alleen maar naar de prijs kijken, en minder naar kwaliteit. Soms zijn overheden niet duidelijk over wat ze precies willen, bijvoorbeeld als ze vinden dat bedrijven duurzaam moeten zijn. Of ze stellen heel gedetailleerde technische eisen voor een duurzame opdracht. Dat beperkt ondernemers in hun creativiteit om andere, nieuwe, duurzamere producten of diensten te bedenken. Duurzame producten en diensten kunnen in de opstartfase duurder zijn, maar over het geheel genomen goedkoper (total cost of ownership). Bedrijven vinden dat overheden dat mee zouden moeten nemen in de beoordeling.

Defensie-industrie

Voor aanbestedingen op het gebied van defensie gelden aparte regels: de Aanbestedingswet defensie- en veiligheidsgebied (plus twee andere aanbestedingswetten). VNO-NCW en MKB-Nederland vinden dat het belangrijk is dat de Nederlandse industrie betrokken wordt bij de ontwikkeling van bijvoorbeeld onderzeeboten. Als Nederlandse bedrijven hierbij betrokken worden, betekent dat ook dat kennis in Nederland blijft.