Wat je er ook van denkt, Nederland en Europa gaan 'van het gas af'. En dat opent mogelijkheden. Bedrijven die snel handelen, kunnen grote spelers worden. Maar over welke bedrijven gaat het dan zoal? Opinieblad Forum licht er vier uit.
Hoe breng je schadelijke uitstoot omlaag? De koninklijke route loopt via groene stroom, maar de hele economie 'verteslaën' is nog niet zo eenvoudig. Een personenauto kun je steeds gemakkelijker volpakken met accu's, dat geldt niet voor alles waar fossiele brandstoffen bij worden gebruikt. De zware industrie kan bijvoorbeeld niet zomaar overschakelen van gasgestookt naar het stopcontact. En de transportsector kan slecht overweg met de laadtijden van batterijen.
Maar daar is waterstof. Eind 2019 werd Noord-Nederland door de Europese Commissie uitgeroepen tot Europa's eerste Hydrogen Valley. Deze status, naar het model van Silicon Valley, gaat gepaard met een subsidie van circa 90 miljoen euro. Hiermee moet de regio voor 2025 een volledig functionerende, groene waterstofketen installeren.
Waterstof goed alternatief voor vracht- en personenvervoer en scheepvaart
Waterstof kun je tanken. Vooral vrachtvervoer, maar ook scheepvaart en personenvervoer zien daarom de waterstof-brandstofcel als een goed alternatief. In een brandstofcel reageren waterstof en zuurstof tot energie (warmte en elektriciteit) en water. De chemische industrie, de hoogovens en de raffinaderijen en dergelijke, hebben hoge temperaturen nodig die moeilijk met stroom, maar wel met waterstof zijn te bereiken. Als de restwarmte kan worden hergebruikt, kan duurzaam geproduceerd waterstof een interessante vervanger zijn voor aardgas.
Omdat waterstof wereldwijd nog in een beginstadium zit, is dit het moment om een leidend marktaandeel te krijgen. Er zijn nog weinig productiecentra en brandstofcelfabrieken. Ook de transport- en opslagmogelijkheden zijn nog niet uitontwikkeld. En het belangrijkste: de kosten. De doorontwikkeling van waterstopmogelijkheden zitten in een kip-of-ei-fase. Moet er eerst aanbod komen van voertuigen, voordat je tankstations neerzet of stimuleer je de vraag door als eerste tankstations te produceren? De overheid kan juist op dit vlak helpen. Door financiële steun te verlenen, bijvoorbeeld als onderdeel van de Europese IPCEI's (Important Project of Common European Interest), of als launching customer. Daarover moet wel nú een beslissing worden genomen door het kabinet, anders missen we de boot en wordt waterstoftechnologie vooral iets wat in andere lidstaten wordt ontwikkeld en niet in Nederland. Net zoals dat destijds gebeurde met de windmolen, waar nu vooral de Denen en de Duitsers zich sterk in ontwikkeld hebben. Dat willen we nu toch niet nog eens laten gebeuren?
Dit gebeurt er nu al binnen de Nederlandse grenzen (geen uitputtende opsomming):
#1
Productie: NortH2
NortH2 is een groot samenwerkingsproject van Gasunie, Shell, en Groningen Seaports. Later hebben zich daar ook energiebedrijven RWE (Duits) en Equinor (Noors) bijgevoegd. Het consortium wil een leidende positie nemen in het versnellen en opschalen van de ontwikkeling van de waterstofmarkt in Noordwest-Europa. Dat moet met grootschalige productie, opslag en transport van groene waterstof naar industriële sectoren die moeilijk of niet kunnen elektrificeren.
NortH2 wil nieuwe windparken aanleggen naast bestaande, speciaal voor het opwekken van stroom die omgezet wordt in groene (duurzame) waterstof. De productie zal plaats vinden in een nieuw te bouwen elektrolysefaciliteit in de Eemshaven. Het project zit nog in de fase van haalbaarheidsstudies, maar in 2027 wil het 4 gigawatt opwekken (gemiddeld genomen voldoende om 4 miljoen huishoudens van energie te voorzien) en toegroeien naar 10 gigawatt in 2040.
Hoe het verder gaat is onder meer afhankelijk van vergunningen van overheden, het aanwijzen van plaatsen voor nieuwe windparken in de Noordzee, de beschikbare locaties van de waterstoffabriek(en), interesse van afnemers en de investeringsbeslissingen van de betrokken partijen. Daarbij zijn in de opstartfase waarschijnlijk Europese en nationale subsidies voor verduurzaming van energie nodig.
dit is het moment om een leidend marktaandeel op waterstof te krijgen
#2
Wegtransport: Hyzon trucks NL
Hyzon is een Amerikaans bedrijf, eigendom van brandstofcelproducent Horizon uit Singapore. Rond 2019, toen nog Horizons Heavy Vehicle Business Unit geheten, begon het bedrijf met het produceren van voertuigen op waterstof. Inmiddels heeft Hyzon vestigingen in Europa, Azië en Australië. Het Europese hoofdkantoor staat in Winschoten. Daarvoor heeft Hyzon een joint venture opgericht met Holthausen Clean Technology. Dat gaat als Hyzon Motors Europe voor de Amerkanen trucks bouwen onder de Hyzon-vlag, gebaseerd op de modellen van DAF. Het bedrijf mikt op een productie van 2.000 trucks per jaar.
