Laat zien wat we kunnen

10-04-2014

Er valt binnenkort geen geld meer te verdienen aan het maken van dingen. Des te meer aan het bedenken, onderhouden en customizen van producten. Dat is de toekomst van de industrie in Europa. Nederland heeft alles in huis om een proeftuin te worden voor die toekomst, bijvoorbeeld op het gebied van slim transport. Maar dan moeten we er wel wat voor doen…

Mocht iemand die illusie nog koesteren: grootschalige massaproductie gaat nooit meer terugkomen naar Nederland. Maar niet getreurd: wat wel komt, zijn sterk gepersonaliseerde producten die door nieuwe fabricagemethoden als 3D printen 'om de hoek' gemaakt worden, zo blijkt uit TNO-onderzoek. Voor bedrijven betekent dit dat het onderscheid tussen produceren en assembleren diffuser wordt. Fabrikanten gaan bij het bedenken van producten en toepassingen steeds meer samenwerken met ondernemingen uit andere sectoren en met hun netwerk van afnemers. ICT zal steeds verder geïntegreerd worden in alle producten om ons heen. De koelkast weet wanneer de kaas op is. Microchips in verpakkingen van voedingsmiddelen zullen precies kunnen vertellen wanneer de melk bedorven is, veel nauwkeuriger dan met een datum op het pak. De auto zal zonder bestuurder van a naar b kunnen.

Nederland is heel geschikt als proeftuin voor innovatieve ideeën, valt op te maken uit de sterke punten die TNO ziet in de Nederlandse industrie. Het is een klein en overzichtelijk gebied met goede infrastructuur. Vooral het digitale netwerk is heel goed en de Nederlanders zijn erg tech savvy, ze zijn snel in voor iets nieuws. Dutch Design heeft een wereldwijde reputatie en Nederlandse bedrijven hebben veel ervaring met user interface-oplossingen (gebruiksgemak).

Al die sterke punten maken dat Nederland een etalage kan zijn voor een keur aan slimme industrie, denkt Guido Dierick, ceo van microchipfabrikant NXP in Eindhoven. Het bedrijf doet veel met connected car-technologie, maar ook met elektronica voor witgoed en communicatie. 'En buiten mijn eigen sector: verticale land- en tuinbouw gaat zeker komen. Neem een groot, leegstand pand in een grote stad als Peking of Singapore. Daar kan in diverse lagen landbouw gepleegd worden voor de lokale markt in een totaal gecontroleerde omgeving. Lampen van Philips, Nedap zorgt voor apparatuur die zaait en oogst, eventueel microchips van ons erbij. Daar zouden we leading in kunnen zijn, maar dan moeten we wel snel zijn.'

'We moeten eerst bedenken wat over een paar jaar nodig is en wat we daarmee kunnen doen. Dan komt het missionariswerk: mensen overtuigen dat jouw idee beter, schoner en comfortabeler is', zegt Dierick. 'Om te laten zien dat wat je hebt bedacht ook echt werkt, is een proeftuin heel belangrijk. Trouwens, ook om te ervaren wat niet werkt, zodat je daar een oplossing voor kunt vinden. Na de tekentafel moet je in de praktijk kunnen testen en dan nog eens één of twee keer opschalen.'

Maar een proeftuin word je niet zomaar. Bedrijven moeten een onderdeel zijn in een netwerk van met elkaar communicerende organisaties zoals ontwikkelaars, klanten, producenten en overheden. Dierick: 'Ik vind het heel fijn als ambtenaren bij hun bureau weggaan en op bezoek komen. Wij hebben er een speciale demonstratieruimte voor met modellen waarbij we kunnen uitleggen wat we doen en waarom. Zo snappen ze sneller wanneer je hulp nodig hebt. Om voorop te lopen moet je snel handelen en niet in ellenlange overleg- en aanvraagprocedures verzanden.' En om voorop te blijven lopen, moeten internationaal goede afspraken gemaakt worden over standaardisering zodat producten ook in het buitenland met elkaar kunnen 'praten'. Bedrijven moeten zelf ook niet stilzitten, vindt Dierick: 'Stel jezelf open voor de politiek, voor wetenschappers en voor andere bedrijven. Laat aan je omgeving en vooral aan je netwerk zien waar je mee bezig bent zodat je elkaar kunt helpen en inspireren.'

Deze week was een grote Nederlandse regeringsdelegatie bij de belangrijke Duitse industriebeurs Hannover Messe, waar dit jaar Nederlandse 'slimme industrie' centraal staat. Maar om de Deltawerken van de 21ste eeuw te ontwikkelen en te verkopen, moet nog veel meer gebeuren. Dierick: 'Niet alleen bij handelsmissies, maar ook op ambassades. Het zou dan heel fijn zijn als ze tegen Peking of São Paulo kunnen zeggen: kom eens bij ons kijken hoe goed het werkt.'

We zijn niet alleen

Niet alleen Nederland ziet iets in slimme industrie. Ook Duitsland, Denemarken, de VS, Engeland, België, Frankrijk, Korea en China maken plannen om die kant op te gaan. Door de nadruk te leggen op aspecten die dicht bij de huidige industrie liggen en de open overlegcultuur, kan Nederland een niche veroveren. TNO ziet in zijn onderzoek vooral kansen bij innovatieve ontwikkelingen die erg gebaat zijn bij een netwerkstructuur.

 

Proeftuin voor slim transport

TNO concludeert in een studie naar slimme industrie dat Nederland het onder andere goed zou doen als proeftuin voor slim transport. In de regio Eindhoven is al een kleine proef bezig om met elektronisch voertuigbeheer spookfiles op te lossen. Dat zijn files die ontstaan omdat automobilisten zonder duidelijke reden remmen. Een eerste pilot door onder andere ANWB, TNO, NXP en Rijkswaterstaat wordt binnenkort opgeschaald van 100 deelnemende auto's naar tien- tot honderdduizend voertuigen. Het is een opmaat naar de (vracht)auto van de toekomst. Die kan er zo uit gaan zien:

Lichter en sterker

Een auto hoeft natuurlijk niet van metaal te zijn. Innovaties uit andere sectoren kunnen nieuwe, lichtere en sterkere materialen opleveren. Bijvoorbeeld nieuwe (bio)kunststoffen of door technieken uit de luchtvaart te gebruiken waar Fokker, Stork en Ten Cate sterk in zijn.

Op maat gemaakt

Onderdelen worden op maat gemaakt, een lang persoon krijgt een andere stoel dan een kort persoon. Onderdelen worden steeds vaker vlak bij de assemblagelijn op aanvraag gemaakt, bijvoorbeeld met 3D-printers. Dat scheelt transport- en opslagkosten.

Communicatief

Communicatie met de omgeving. Een combinatie van GPS-plaatsbepaling en contact met door Rijkswaterstaat geplaatste sensors vertelt de auto waar hij is op de weg. Sensors geven verder aan waar andere auto's zich bevinden zodat de snelheid eventueel aangepast kan worden. Met een black box kunnen hulpdiensten gewaarschuwd worden, die meteen door krijgen waar de auto is en hoeveel personen er in zitten.

Altijd up to date

De software in de auto kan een update krijgen wanneer het nodig is of als de eigenaar meer functionaliteit wil. Zoals een computer of tablet ook meer of minder programma's of apps kan hebben. Na het verkopen van de auto komt de nazorg. Fabrikanten zullen met ICT-bedrijven, ontwikkelaars en klanten in contact blijven om op de hoogte te blijven van de mogelijkheden en de wensen.