Enquête Tweede Kamerverkiezingen: ondernemers willen door met Rutte

Als alleen ondernemers op 17 maart zouden gaan stemmen, werd formeren een eitje. Met een stuk of 66 zetels voor de VVD, 23 voor het CDA en nog eens 14 voor D66 was de door hen meest gewenste coalitie snel gesmeed. Dat blijkt uit de Forum-enquête over de Tweede Kamerverkiezingen waar 460 leden van de regionale ondernemersverenigingen aan meededen.

In de landelijke peilingen stevent de VVD af op een klinkende overwinning bij de Tweede Kamerverkiezingen. Het is een gegeven dat veel ondernemers deugd zal doen. Want hoe lastig de situatie voor veel ondernemers het afgelopen jaar ook geweest is, de steun voor de traditionele ondernemerspartij blijft groot: 44 procent van de ondervraagden is van plan om op de VVD te gaan stemmen. Aan de Forum-verkiezingsenquête van eind februari deden 460 ondernemers mee, waarvan 84 procent mannen en 16 procent vrouwen. De gemiddelde leeftijd van de deelnemers is 54 jaar.

Toch valt er ook een kanttekening te maken bij de steun van ondernemers voor de VVD, want vier jaar geleden stemde maar liefst 58 procent naar eigen zeggen op de VVD. Zo’n 6 procent zei eind februari echter nog niet te weten voor wie te kiezen in het stemhokje. De tweede partij onder ondernemers is – op gepaste afstand – het CDA met 15 procent van de stemmen. Zo’n 3 procentpunten meer dan vier jaar geleden. Met als goede derde D66 met 9 procent, een procentpuntje minder dan de vorige keer.

Na de Tweede Kamerverkiezingen: coalitie houden zo

Dat verklaart ook de voorkeur voor een nieuw kabinet van VVD, CDA en D66: 23 procent ziet dat als de meest gewenste coalitie. Op de voet gevolgd door de 22 procent ondernemers die het liever helemaal hetzelfde houden: zij willen het liefst weer een kabinet van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie. Onder vrouwelijke ondernemers ligt die voorkeur opvallend anders: 32 procent ziet het liefst een VVD-CDA-D66-kabinet en maar 15 procent wil daar liever de ChristenUnie bij hebben.

‘In moeilijke tijden regeren in plaats van ouwehoeren’

De voorkeur voor meer van hetzelfde is niet zo raar, want 68 procent van de ondernemers laat weten enigszins (54 procent) tot zeer tevreden (14 procent) te zijn over het beleid dat de huidige coalitie heeft gevoerd. Zo’n 25 procent is juist enigszins (12 procent) tot zeer ontevreden (13 procent).

De groep die zeer tevreden is over het beleid van de huidige coalitie bestaat vooral uit VVD-stemmers. Zo’n 80 procent van hen stemde de vorige verkiezingen op deze partij en een bijna even hoog percentage is dat ook op 17 maart van plan. ‘In moeilijke tijden regeren in plaats van ouwehoeren’, verklaart een ondernemer. ‘Het land is stabiel gebleven en de overheidsfinanciën waren op orde voor de uitbraak van corona’, stelt een ander. ‘Ze hebben veel van hun doelstellingen kunnen realiseren, helaas kwam er abrupt een einde aan vanwege de corona-perikelen’, stelt een ondernemer die lid is van het CDA.

Van de groep die zeer ontevreden is over het gevoerde beleid, wil een kwart op Forum voor Democratie gaan stemmen, is 13 procent nog zwevend en de rest versnipperd over verschillende partijen, waaronder de PVV, CDA, D66, Partij voor de Dieren, Ja21, de Libertaire Partij en de Piratenpartij. Een voormalig VVD-stemmer die op 17 maart niet meer gaat stemmen, somt op: ‘Corona fout aangepakt, stikstof en Pfas niet opgelost, geen woningen gebouwd, onverantwoord gehandeld tijdens afgelopen jaar, rekening bij jeugd neergelegd. Rutte heeft het niet goed gedaan voor ondernemers.’

Rutte is de man

Over wie het nieuwe kabinet straks moet gaan leiden, is de meerderheid van de ondernemers het desondanks eens: ‘Mark Rutte, vanwege zijn ervaring, tomeloze energie en geduld met die lastige betweterige Nederlanders’, aldus een CDA-stemmende ondernemer. ‘Rutte heeft bewezen met elke wereldleider te kunnen onderhandelen’, aldus een trouwe VVD-stemmer. Vooral de crisis wordt vaak aangehaald als reden waarom hij wederom premier zou moeten worden. ‘Rutte is de enige persoon die in deze crisistijd de partijen bij elkaar en zijn eigen hoofd koel weet te houden.’

‘Rutte is de enige die partijen nu bij elkaar weet te houden’

Toch is er ook voorzichtige kritiek. Veel ondernemers stellen dat er eigenlijk geen alternatief is voor Rutte. Of: ‘Hij is weliswaar een draaikont, maar de rest is geen haar beter en hij heeft laten zien dat hij de verantwoording pakt in de huidige crisis’, aldus een respondent. Een ChristenUnie-stemmende ondernemer kiest voor Rutte omdat hij bewezen heeft dat hij het kan. ‘Al is hij hopelijk in zijn laatste termijn wat meer een visionair.’ En een VVD-stemmende ondernemer meldt: ‘Rutte, maar wel de laatste termijn.’

Op de tweede plaats (hij wordt 62 keer spontaan genoemd) staat Wopke Hoekstra. ‘Man met krachtige uitstraling om Teflon-Rutte te vervangen. Tien jaar is lang genoeg’, zegt een ondernemer die zelf GroenLinks stemt en hoopt op een VVD-CDA-D66-GroenLinks-kabinet. ‘Hoekstra is een man met visie en ervaring in het bedrijfsleven’, meldt een ander.

Ook Sigrid Kaag wordt relatief vaak genoemd. Vooral haar internationale ervaring maakt ondernemers enthousiast. ‘Bekwaam, eerlijk, outsider, vrouw, internationaal aanzien’, vat een van de respondenten het samen. ‘Sigrid Kaag. Nieuw geluid, vrouw, eindelijk!!’, aldus een ondernemer die hoopt op een PvdA-D66-Groenlinks-SP-kabinet. Een ander noemt haar stevig in het debat, standvastig maar ook met hoognodige vergroeningsagenda.

Herstel economie topprioriteit

Met de aanpak van de crisis en de verduurzamingsagenda hebben we ook meteen de twee topprioriteiten voor het kabinet te pakken, volgens de geënquêteerden. In een open vraag hiernaar noemt bijna een derde spontaan herstel van de economie als prioriteit. ‘De economie na Covid-19 herstellen en ondernemers een eerlijke kans geven om de te strenge overheidsmaatregelen goed te maken’, formuleert een ondernemer het.

Een goede tweede is het klimaat. ‘Omdat de klimaatcrisis de volgende is waar we ons voor moeten wapenen en we geen tijd te verliezen hebben omdat deze problemen de huidige zullen overstijgen’, stelt een VVD-stemmende respondente. ‘Er is maar één prioriteit die boven alles uitsteekt: duurzaamheid’, stelt een ander. ‘Vraag maar aan André Kuipers, die heeft het met eigen ogen gezien. Het zou niet nodig moeten zijn om eerst letterlijk op onze aarde neer te kijken om tot de conclusie te komen dat we alles in het werk moeten stellen om de planeet leefbaar te houden en dat dat het leidende uitgangspunt moet zijn bij al onze beslissingen.’

‘De klimaatcrisis is de volgende waar we ons voor moeten wapenen’

Ook zorg en onderwijs worden veel genoemd als topprioriteit, evenals het bouwen van woningen. Sommige ondernemers willen niet één onderwerp noemen maar pleiten voor een integrale aanpak: ‘Het kabinet moet naar het hele land kijken en zich niet richten op één bepaald onderdeel zoals bij COVID-19 of daarvoor op CO2-reductie. Zie het breed en maak het land welvarend.’

Hoe dan ook staat het nieuwe kabinet voor een flinke klus: ‘Economie draaiend krijgen. Grote werkloosheid voorkomen. Daarbij milieu in orde krijgen en zorgkosten onder controle houden. Verder goede aansluiting zoeken en houden met Europa en voor dat beleid gaan staan en uitleggen in Nederland’, vat een nog zwevende kiezer samen. Die ook nog opmerkt maar weinig waardering te zien voor ondernemers en de economie. ‘Het is alsof er niet over gepraat mag worden. Sociaal (her)verdelen van geld is prima, want Nederland is (nog) rijk en niemand zou het slecht moeten hoeven hebben. Maar dan moet dat geld wel eerst verdiend worden.’

Op de hoogte blijven van onze beste artikelen? Schrijf je dan gratis in voor onze nieuwsbrief.