Nieuwe gemeenteraadsverkiezingen, nieuwe kansen en een nieuw coalitieakkoord. Zo maak je gemeenten nóg aantrekkelijker voor ondernemers. Dus... aan de slag!
Het lokale verkiezingsgeweld is losgebarsten. Beloften om de gemeente nóg mooier te maken – door de bereikbaarheid te vergroten, vervuiling aan te pakken, nieuwe woningen te bouwen, noem maar op – vliegen je om de oren. Om het overzicht te houden zetten we de belangrijkste zaken op een rij. Deze 5 punten zouden na de verkiezingen in het coalitieakkoord moeten zijn gebeiteld:
Punt #1 voor elk coalitieakkoord
Pak leegstand aan, zorg voor een levendige (binnen)stad
Niets zo deprimerend als lege winkelpanden tijdens het shoppen. Volgens Detailhandel Nederland zijn de cijfers hierover niet best. In de binnenstad van Assen staat 21,8 procent van de winkelmeters te wachten op een bestemming. Vlissingen en Breda kampen met leegstandpercentages van respectievelijk 18,3 en 17,2. ‘Leegstaande panden zijn desastreus in een winkelgebied’, zegt Lisette Goddrie. Zij is eigenaar van beddenspeciaalzaak Passie voor Slapen in Alphen aan den Rijn. ‘Als een consument zoveel dichte panden ziet, gaat hij die gebieden vermijden. Winkels eromheen vernieuwen hun huurcontract niet meer. Zo trekt leegstand langzaam naar andere gebieden toe. Dat maakt een binnenstad er niet vrolijker op.’
Volgens de ondernemer is het noodzakelijk dat de gemeente goede gesprekken voert met vastgoedeigenaren, brancheverenigingen en winkeliers. ‘Samen kijken naar mogelijkheden om leegstand op te lossen. Niemand heeft er belang bij als een buurt verpaupert.' Vastgoedeigenaren kunnen flexibeler zijn met de huren, gemeenten soepeler met bestemmingsplannen. 'Shoppen op internet kent geen beperkingen. Een fysiek winkelgebied moet daar goed tegenop bieden. Wees daarom creatief. Sta als gemeente toe dat ook horecagelegenheden zich in een shoppingcentrum vestigen. Experimenteer als ondernemer met blurring. Gebruik social media om consumenten naar je winkel te trekken.'
'niemand heeft er belang bij dat de buurt verpaupert'
De gemeente kan bedrijven uit de buitengebieden aanmoedigen de loze winkelvloeren in het centrum te bezetten. Goddrie: 'Bied ondernemers een verhuiskostensubsidie aan. Zet middelen uit gebiedstransformatiefondsen in. Creëer samen een vitale binnenstad.’
Volgens Goddrie pakt Alphen aan den Rijn flink de leegstand in het centrum flink aan. ‘In de aanloopstraten naar de binnenstad heeft de gemeente veel loze meters weggehaald. Nieuwbouwplannen in het winkelgebied zijn aangepast: er worden minder nieuwe meters gebouwd. Eerst gebruiken wat er al staat, zo is de gedachte.’ Goddrie doet voor de lokale partij Nieuw Elan mee aan de komende gemeenteraadsverkiezingen. ‘Er moet genoeg te doen zijn voor de middengroep. Een levendige stad, goede sportverenigingen of culturele activiteiten – daar maak ik me hard voor.’
De binnenstad leefbaar houden? Minister Ollongren zou best een handje kunnen helpen
Punt #2 voor elk coalitieakkoord
Help ondernemers bij het vinden van personeel, versterk aanbod op de arbeidsmarkt
Zeshonderd voertuigen en 1.200 chauffeurs telt het Noord-Hollandse transportbedrijf Peter Appel. De wagens rijden voor ondernemingen in de levensmiddelen- en horecagroothandel. De zaken gaan goed. Wat schuurt, is het vinden van geschikt personeel. 'Wij werven via onze website, social media, via mond-tot-mond reclame. Maar er staan nog steeds veel vacatures open. De hele sector kampt met een tekort aan vrachtwagenchauffeurs', vertelt Enrico van Aggele, business development manager bij Peter Appel. ‘Als gevolg van de vergrijzing is de uitstroom in onze sector hoog. Vroeger werden veel uren gemaakt in de transport. Nu zijn er meer deeltijdcontracten, waardoor er meer mensen nodig zijn. Een werkweek van 60 uur wordt vaak door twee parttime chauffeurs gedaan.’ De kosten om een C-rijbewijs te halen zijn niet mals: die bedragen minstens 8.000 euro. Niet meteen een bedrag dat een werkzoekende uit zijn portemonnee trekt.
Momenteel leidt Peter Appel veel zij-instromers op, bijvoorbeeld beveiligers of lassers die chauffeur willen worden. Een groot deel van de potentiële bestuurders komt uit een uitkeringssituatie. 'Die worden na het halen van hun rijbewijs door ons begeleid en kunnen uiteindelijk hier aan de slag.’ De opleidingskosten worden gesubsidieerd door het door SOOB – het opleidings- en ontwikkelfonds van de sector Transport en Logistiek. 'Maar er blijft nog steeds een paar duizend euro over die je als werkgever zelf moet investeren in iemand.'
'De gemeente kan best een tandje bijzetten om ondernemers aan goed personeel te helpen'
UWV draagt regelmatig kandidaten voor aan het transportbedrijf. ‘Er is vooral een match met mensen die kort werkloos zijn. Maar mensen die al jarenlang in de bijstand zitten, dat is een ander verhaal. Als chauffeur begin je vroeg, en je bent niet elke dag op hetzelfde tijdstip klaar. Je moet echt gemotiveerd zijn, discipline hebben. Ik merk dat mensen die lang uit het arbeidsproces liggen, deze stap vaak niet kunnen maken.'
Volgens Van Aggele kan de gemeente best een tandje bijzetten om ondernemers aan goed personeel te helpen. 'Organiseer banenmarkten waar bedrijven en werkzoekenden direct met elkaar in contact komen. Verminder het papierwerk. Nu moet je zoveel formulieren invullen voordat je met een zij-instromer aan de slag kunt. En wat het grotere plaatje betreft: werken moet uiteindelijk wel aantrekkelijker zijn dan in de bijstand zitten. Anders snap ik wel dat je liever op de bank zit in plaats van om 3:00 uur ’s ochtends uit je bed te stappen.'
Punt #3 voor elk coalitieakkoord
Zet het mes in overbodige vergunningen, houd de lokale lasten laag
Zo’n 10 tot 15 uur is hij ermee bezig, met de vergunningsaanvraag die nodig is om kozijnen te plaatsen. Ondernemer Idris Sorgucu, eigenaar van het Haagse Tarion, plaatst jaarlijks duizenden – isolerende – kozijnen en deuren in woningen en bedrijfspanden. 'De Omgevingswet bepaalt dat de gemeente hiervoor toestemming geeft. De verbouwing beïnvloedt namelijk in veel gevallen een beschermd stadsaanzicht.'
De klant kan zelf de vergunning aanvragen, maar vaak regelt Sorgucu dat soort zaken. 'Het gaat niet om het doorgeven van kleur of afmetingen. Je moet een heuse bouwkundige tekening aanleveren.' Daarvoor wordt meestal een specialist ingehuurd, een bouwkundig adviseur. Kosten: 1.000 tot 1.500 euro. 'Verder betaal je leges aan de gemeente - het bedrag wat aan de overheid betaald dient te worden bij gebruik van hun dienst. Die komen neer op zo'n 3 procent van de offerteprijs.'
Soms huurt Sorgucu een kraan, als de ramen hoog in het gebouw staan. 'Wanneer je een paar uur de openbare weg bezet houdt, heb je als bouwer een vergunning nodig. De kosten variëren per regio en gemeente, maar reken in dit geval op zo’n 450 euro aan heffingen voor de kraan per dag.’
'Krom toch: gemeenten willen duurzaamheid bevorderen, maar remmen dat proces af met trage procedures'
Sorgucu breekt zich het hoofd hierover. 'Sinds het Energieakkoord van 2013 doen gemeenten hun best gebouwen duurzamer te maken. Het is toch krom dat Den Haag tegen ons zegt: jongens, jullie bedrijf doet veel voor de verduurzaming van de stad, maar dat ze tegelijkertijd het hele proces afremmen met leges en vergunningsaanvragen?' Bovendien werk je in de hand dat mensen illegaal, zonder vergunning, een kozijn laten plaatsen. 'Die rijden als het ware door rood en hopen dat ze niet worden betrapt. Ze riskeren daarmee een hoge boete.'
Maak het aanvragen van vergunningen eenvoudiger, vindt Sorgucu. 'Laat de gemeente mensen kosteloos helpen. Versnel het vergunningsproces. Nu duurt het 6 weken voordat je de vergunning binnenkrijgt. Waarom kan het niet digitaal? Dan ontvang je binnen 24 uur na de aanvraag al toestemming. Overigens is de gemeente wel sneller geworden hoor. Een aantal jaren terug duurde het soms maanden voordat je iets terughoorde.'
'zo’n 450 euro aan heffingen voor de kraan per dag: dat is toch bizar'
Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) verwacht dat gemeenten dit jaar maar liefst 9,7 miljard euro aan gemeentelijke heffingen gaan innen. Dit is 2,5 procent meer dan in 2017 en bijna het dubbele van de verwachte inflatie van 1,3 procent. De OZB-inkomsten van gemeenten stijgen met 2,5 procent, de parkeerheffingen met 4 procent en de toeristenbelasting zelfs met 10,7 procent, aldus het CBS. 'Wij roepen lokale partijen op om bij de coalitievorming na de gemeenteraadverkiezingen de lastenstijging voor ondernemers en burgers een halt toe te roepen', zegt directeur Leendert-Jan Visser van MKB-Nederland.
Een goed ondernemersklimaat gedijt immers bij een gematigde lokale lastendruk.
Punt #4 voor elk coalitieakkoord
Luchtvervuiling in de stad is onnodig: zet groene initiatieven op poten
De stad van de toekomst is groen, zei VNO-NCW-voorzitter Hans de Boer al tijdens een bijeenkomst van De Groene Stad. ‘Er komen tot 2030 één miljoen mensen bij in ons land, voor een groot deel in de steden. Als we niets doen ‘versteent’ de stad.’ Meer bomen en planten maken een stad aantrekkelijker, gezonder en schoner. Ze helpen fijnstof verminderen, CO2 bufferen én dempen geluiden in de stad met zo’n 5 decibel.
Misschien uit onverwachte hoek, maar ook de transportsector wil zijn steentje bijdragen aan een betere luchtkwaliteit in de stad. ‘De lat ligt hoog. In 2025 willen we zero emissie in de binnensteden. Met bijvoorbeeld elektrisch vervoer en groene brandstof ter vervanging van diesel’, vertelde voorzitter Arthur van Dijk van Transport en Logistiek Nederland in een Forum-interview. Volgens hem bestaat nu veel variatie tussen de verschillende milieuzones, en dat is nooit goed voor ondernemers. ‘Dan kun je de ene stad wel in met je spullen, en de andere stad niet. De milieuzones in deze vorm kunnen zelfs juist voor méér vervuiling zorgen, omdat ondernemers worden gedwongen om te rijden of omdat een vrachtauto zijn goederen moet overladen in een aantal bestelauto's.'
'waarom kun je de ene stad wel in met je spullen en de andere niet?!'
Van Dijk zet in op samenwerking met de gemeenten om de huidige versnippering van milieugebieden tegen te gaan. ‘Gemeenten gebruiken bijvoorbeeld verschillende definities voor wat de binnenstad is. Daar moet duidelijkheid over komen.’ Verder zijn er genoeg voorzieningen nodig, zoals oplaadpunten voor elektrische voertuigen en plekken buiten de binnenstad waar goederen kunnen worden overgeladen.
Overigens zijn veel steden al ‘slim’ bezig. Zij pakken op basis van de nieuwste technologieën thema’s aan als verstedelijking, klimaatverandering, arbeidsparticipatie, digitalisering, en mobiliteit. Steden in China en het Midden-Oosten worden zelfs ‘smart’ uit de grond gestampt.
Deze vier ondernemers bedachten briljante oplossingen om vervuiling in steden (en dorpen) tegen te gaan: lees het hier.
Punt #5 voor elk coalitieakkoord
Houd aanbesteden simpel, maak overheidsopdrachten toegankelijk
Wist u dat gemeenten gemiddeld 1.000 euro per inwoner aan de inkoop van producten en diensten besteden? Een hoop geld, en dat moet wijs worden (aan)besteed. Helaas leveren openbare aanbestedingen door gemeenten en andere overheidsinstanties bedrijven regelmatig frustratie op. ‘Aanbesteden is ongelooflijk juridisch geworden. Tuurlijk, overheidsgeld moet op een transparante, efficiënte manier worden besteed. Maar om dit doel te bereiken, timmeren aanbestedende diensten de opdracht volledig dicht met gedetailleerde procedures’, aldus Theo Widdershoven (Cascade visuele communicatie). Zijn tips? ‘Beschrijf als opdrachtgever wát je wilt bereiken en niet hóe je dat wilt bereiken. Opdrachtgevers zouden vooraf ook beter moeten nagaan wie ze zoeken. Anders wordt het aantal inschrijvers wel erg groot.’ In februari kreeg staatssecretaris Mona Keijzer van Economische Zaken de actieagenda Beter aanbesteden overhandigd met daarin aanbevelingen om slimmer aan te besteden. Zorg dat de rol van de inkooporganisatie duidelijk is, luidt een van de punten. En: goed aanbesteden begint met kennis van de markt.
Ondernemers centraal, juist lokaal Wilt u weten waar VNO-NCW en MKB-Nederland zich hard voor maken voor de komende gemeenteraadsverkiezingen en de daaropvolgende coalitieonderhandelingen? Lees hier de brochure ‘Gemeenteraadsverkiezingen 2018. Handreiking MKB-Nederland en VNO-NCW’. In het pamflet Ondernemers centraal, juist lokaal staan alle maatregelen en best practices voor een ondernemersvriendelijke gemeente op een rij.
