Schat het kabinet de cultuursector wel op waarde? Die vraag is makkelijk te beantwoorden, vindt Lidy klein Gunnewiek, zakelijk directeur van Het Nationale Theater in Den Haag: nee. 'Dat gaat ten koste van economie en vestigingsklimaat.'
Mevrouw Klein Gunnewiek, u bent zakelijk directeur van de grootste theaterorganisatie van Nederland. Hebt u het idee dat het kabinet in de corona-aanpak aandacht heeft voor uw sector?
'Ik denk dat de culturele sector niet op waarde wordt geschat. De zzp'ers die voor onze branche zo belangrijk zijn, krijgen bijvoorbeeld nu geen TOZO-steun. Alle steunmaatregelen zijn weer van kracht, behalve de TOZO. De zzp'ers gaan misschien iets anders zoeken en wij hebben niet zomaar een alternatief, zij zijn behoorlijk gespecialiseerd. De politiek moet wel beseffen dat cultuur een economisch belangrijke sector is, die ook zorgt voor een goed sociaal leef- en vestigingsklimaat.'
'Geen TOZO, want dan worden de zzp'ers lui'. Daar kunnen ze zich ook in de cultuursector hevig over opwinden. Bekijk hier een fragment uit Even tot hier-BNN/Vara (vanaf 19:31 minuten)
De lockdowns in de afgelopen twee jaar hebben uw theater ook geraakt. Wat is de impact daarvan?
'We blijven open zoveel het kan. Al is het voor tien bezoekers. Maar we hebben sommige voorstellingen zes keer moeten verplaatsen omdat we toch weer niet open mochten. Je kunt niet alles verplaatsen. Een artiest met een solovoorstelling en weinig decor is niet zo moeilijk, maar een grote musicalproductie is wat anders. Van zoiets kun je ook niet zomaar een matineevoorstelling maken. Dat kan financieel nooit uit omdat er maar een derde van de bezoekers mag komen.'
Wat kost dat allemaal?
'Meer nog dan geld, kost het heel veel mankracht en tijd. Toen we weer open mochten, moesten we ineens van 'nul naar 120', omdat we met de coronacheck weer de volle capaciteit mochten benutten. Dat is heel fijn maar ook een grote omschakeling. En daarna weer moeten afschalen. Dat is niet erg motiverend. We werken, net als de hele branche, met veel zzp'ers en oproepkrachten. Dat zijn mensen voor licht, geluid, decor en make-up, maar ook in de horeca en achter de kassa. Wij zorgen er bewust voor dat zij aan het werk kunnen blijven. Die flexibele schil is heel belangrijk, want wij kunnen deze mensen niet voltijds in dienst nemen. Ik ben ook bang dat zzp'ers genoodzaakt worden om een andere baan te zoeken. Dat is ons nog niet gebeurd, maar ik heb wel gehoord dat theaters elders daar tegenaan zijn gelopen.'
'het zal echt een lang duren voordat we alle schade weer hebben ingehaald'
Trekt u dat een beetje? Het is toch leven in onzekerheid.
'Ik merk wel dat het heel veel vraagt van de motivatie van onze medewerkers om steeds maar weer op- en af te schalen. Je bent weken, maanden bezig met een voorstelling en die mag je niet spelen. Geen perspectief hebben is erg lastig. Ik heb ook te doen met de mensen van de kassa die steeds maar weer moeten bellen met de slechte boodschap dat voorstellingen weer niet doorgaan. Het is niet fijn om zo vaak slecht nieuws te brengen. Na de zomervakantie merkte ik dat de medewerkers allemaal fysiek wel uitgerust waren, maar psychisch nog helemaal niet. Maar als er dan weer voorstellingen zijn, dan weet je weer waar je het voor doet. Want zonder publiek is er geen theater.'
In hoeverre is wat jullie ervaren exemplarisch voor de hele cultuursector?
'Wat voor ons geldt, geldt precies zo voor klassieke ensembles, festivalorganisatoren en musea en de bedrijven die daaromheen hun werk doen. Na elke sluiting moet je weer opstarten, veel tijd investeren om je bezoekers te laten weten dat je weer open mag, uitleggen wat op dat moment de regels zijn en later moet je iedereen weer afzeggen of laten weten dat de voorstelling is uitgesteld. Wij doen veel met sociale media, want affiches plakken is geen doen. Ze hangen er net en dan kunnen er weer nieuwe overheen.'
En het publiek, begrijpt die jullie positie? Snappen zij er nog wat van?
'Het publiek is vooral heel blij als wij weer open zijn. Dat is dan duidelijk te merken. De ervaring van een live-voorstelling of concert is niet te evenaren met Netflixen. Mensen willen ‘erbij zijn’ en napraten in de lobby. Maar we merken wel dat ze erg afwachtend zijn. Toen de QR-code werd ingevoerd, duurde het even voordat de bestellingen weer op gang kwamen. Het zal echt een lange tijd duren voordat we alle schade weer hebben ingehaald en de bezoekersaantallen weer op peil zijn.'
Op de hoogte blijven van onze beste artikelen? Schrijf je dan gratis in voor onze nieuwsbrief.
Wat is het Nationale Theater?Het Nationale Theater in Den Haag is in 2017 ontstaan uit een fusie van de Koninklijke Schouwburg, het Nationale Toneel en Theater aan het Spui. Het heeft daarmee diverse podia voor het hele theaterspectrum, van gevestigde namen tot beginnende artiesten. Daarnaast heeft het een eigen toneelgezelschap met 16 acteurs, maakt het familie- en jeugdvoorstellingen en organiseert het voorstellingen voor op scholen. Daarmee is het Nationale Theater de grootste theaterorganisatie van Nederland en één van de acht door de nationale overheid gesteunde theatergezelschappen.
