Deze ondernemers maken Amsterdam circulair

Voorlopers

Circulair is het kernwoord bij Roetz. De fietsenmaker is een van de Amsterdamse bedrijven die op de site van de hoofdstad worden aangeprezen als voorlopers op het gebied van circulair ondernemen. Het is dan volgens Nolet ook ‘het enige alternatief’. ‘Alles wat we hebben, alles wat we dragen, dat is gemaakt om afval te worden. Maar de grondstoffen raken op. Over een paar decennia kun je alleen nog dingen maken en consumeren uit al eerder gemaakte spullen. Circulair zijn dus.’ Roetz doet dat door fietsen in te zamelen en daarvan over te houden wat nog bruikbaar is. Uiteindelijk worden daar nieuwe fietsen van gemaakt. Dertig tot zeventig procent van de materialen die nu buiten liggen, gaan de deur weer uit als nieuwe fiets. Zo’n proces past naadloos bij de ambitie van Amsterdam dat, in lijn met het Rijk, in 2050 volledig circulair wil zijn. Voor de periode tot 2026 heeft de hoofdstad al veertien miljoen euro uitgetrokken, voor in totaal zeventig activiteiten die tot meer circulariteit moeten leiden. De aandacht gaat vooral uit naar consumptiegoederen – bijvoorbeeld fietsen – bouwen en voedsel.

Fysiek ruimte

Is 2050 een haalbare kaart? Nolet heeft er een hard hoofd in: ‘Ik vergelijk het vaak met de energietransitie. Daar hebben we de oplossing al voor, want we hebben het geld, de kennis en het besef dat het nodig is. Nou, dat ontbreekt allemaal als je het over circulariteit hebt. En als je dan ziet hoe lang het duurt met de energietransitie, dan hebben we nog enorm veel werk te verzetten met z’n allen.’ Nolet loopt langs een groot bord aan de muur waar alle onderdelen van een fiets afzonderlijk aan zijn bevestigd, als een kunstwerk. Hij gaat een trap op, omhoog naar een vergaderruimte die uitzicht biedt over de loods. Te zien is hoe een verkoper een stel helpt met het kiezen van een nieuwe fiets, een monteur die aan de ketting van een fiets sleutelt, terwijl zijn collega een zadel demonteert. ‘Wat nodig is, is een financiële stimulans voor ondernemers om de stap naar circulair te maken. De overheid kan de eerste stap zetten, maar die zal uiteindelijk vanuit de markt moeten komen. Ook moet er fysiek ruimte zijn om de grondstoffen op te slaan waarmee je nieuwe dingen maakt. En deelnemers voor ons leer-werktraject, daar mag de gemeente ons ook bij helpen’, somt Nolet op. ‘Door herintreders of werkzoekenden met ons in contact te brengen. We hebben hier veel mensen met afstand tot de arbeidsmarkt die we begeleiden. Veel van ons werk dat praktisch en vaak herhalend is, past goed bij mensen die zich willen laten omscholen.’

Om circulair te worden heeft Roetz zelf gereedschappen en werkprocessen moeten bedenken om al die verschillende fietsen die van de Amsterdamse straten komen, te ontleden en weer nieuwe van te maken. Circulariteit leidt dus ook tot innovatie, wil hij maar zeggen. Nolet: ‘Wij zijn nu twaalf jaar bezig en we zien in de fietsenbranche steeds meer dat circulariteit en duurzaamheid belangrijker worden. Vier jaar geleden moesten we echt nog uitleggen wat we aan het doen waren, nu weet iedereen wat refurbish, en remanufacturing betekent. En als de grondstoffen duurder blijven worden, komt voor elke ondernemer wel dat omslagpunt dat circulariteit ook financieel gewoon een betere keuze is.’

Struikelblokken

Als voorloper in de recycling van banden treft Granuband nog grote struikelblokken op de weg. ‘Netcongestie is een groot probleem hier in de haven, maar eigenlijk in heel Nederland. Recycling is een energieslurpend proces, daar ontkom je niet aan. Gelukkig staat dat nu hoog op de agenda.’

Regelgeving is een groter struikelblok. Met name omdat wetten nog niet afgestemd zijn op de eisen van een circulaire economie waarin afval als grondstof wordt benut. Van Randeraat: ‘De overheid heeft zichzelf als doel gesteld om in 2050 volledig circulair te zijn. Op papier een mooi initiatief maar de praktische vooruitgang wordt belemmerd door trage besluitvorming. Onlangs kregen we groen licht voor uitbreiding en een nieuwe productiehal, maar dit proces duurde wel tweeënhalf jaar. Enerzijds begrijpelijk. Onze sector is relatief jong en dat maakt de zaken ingewikkeld. Het opstellen van wet- en regelgeving blijkt complex. Maar het aantal mensen dat er actief aan werkt is gering en staat in schril contrast met de circulaire agenda van de politiek. Dit frustreert ondernemers die willen groeien en vooruitgang willen boeken. 

We moeten dit samen aanpakken, vindt Van Randeraat. ‘Wij als mkb-bedrijf streven naar circulariteit en innovatie. Dat moeten we doen om niet ingehaald te worden. Maar circulaire initiatieven vereisen aanzienlijke investeringen. Dat kunnen we niet alleen doen. We hebben handvaten nodig om de doelstelling te halen. De overheid zou launching customer moeten zijn. In andere woorden, de overheid moet het goede voorbeeld geven en laten zien dat ze gerecyclede producten zelf ook weer wil inzetten. Ze moet daar rekening mee houden bij haar eigen aanbestedingen. Met stimulerende regelgeving krijgen we daarnaast ook meer bedrijven mee, hoop ik. Dan kan het balletje echt gaan rollen. Maar de overheid moet dat wel in beweging zetten.’