De plannen van Rutte III: wordt het remmen of versnellen?

11-10-2017

Een regeerakkoord waarbij de overheid het allemaal voor ons gaat doen? Nee, dat wordt het niet (en gelukkig maar). Maar als de voortekenen niet bedriegen, kan dit wel een kabinet worden dat op cruciale plekken een beetje olie in de machine gooit en de remmen wat minder strak afstelt. Dat is goed nieuws voor ondernemers en vooral goed nieuws voor Nederland.

Onder het motto 'het heeft even geduurd, maar dan heb je ook wat', presenteerden Rutte, Buma, Pechtold en Segers dinsdag dan eindelijk het eindproduct van maandenlang onderhandelen en compromissen sluiten. In 68 pagina's en 40.000 woorden ligt er nu dan toch de visie van Rutte III. Met een keur aan pijnlijke (btw van 6 naar 9 procent!) en weldadige (winstbelasting omlaag!) maatregelen, maar door de bank genomen een goede basis om weer vooruit te kunnen. Dat is in elk geval de eerste inschatting van ondernemersorganisaties.

Ondernemersklimaat

De NL Next Level-agenda ('Welvarend, duurzaam en met kansen voor iedereen') waar VNO-NCW, MKB-Nederland en LTO Nederland gezamenlijk mee kwamen in de aanloop naar de verkiezingen, is op tal van punten terug te lezen in het regeerakkoord. Zo zijn er concrete plannen voor het verbeteren van het ondernemersklimaat en voor extra investeringen en lastenverlichtingen. Samen kunnen die Nederland sterker maken. Daarbij is er nog wel werk aan de winkel: het kabinet nodigt werkgevers, vakbonden en milieuorganisaties uit om via brede akkoorden mee te werken aan de uitwerking van het beleid.

Energieakkoord

Zo moet er bijvoorbeeld een nationaal Klimaat- en energieakkoord komen en publiek-private samenwerking op het gebied van mobiliteit en zorg. De extra investeringen in klimaat, innovatie en slimme mobiliteit en de nieuwe investeringsbank Invest-NL leggen daar alvast een goede basis voor. Het zou goed zijn als het kabinet daar nog een vergelijkbare aanpak op het gebied van digitalisering aan toe zou voegen.

Vpb en btw

Werken en ondernemen gaat beter lonen doordat de inkomstenbelasting en de vennootschapsbelasting omlaag gaan. Pijnlijk is wel dat de omzet en werkgelegenheid in veel sectoren geraakt gaat worden door de verhoging van het lage btw-tarief van 6 naar 9 procent.

De verlaging van de winstbelasting en het schrappen van de dividendbelasting zullen in elk geval helpen om Nederland internationaal concurrerend te houden. Gezien de plannen van Donald Trump en Theresa May in het kader van de Brexit is dit geen overbodige luxe.

Loondoorbetaling en ontslagrecht

Eindelijk wordt er ook iets gedaan aan de twee jaar loondoorbetalingsplicht bij ziekte en het rigide ontslagrecht. Dat maakt het weer makkelijker voor werkgevers om mensen aan te nemen. Goed is ook dat het kabinet de waarde van zzp’ers voor de samenleving erkent. De gewenste duidelijkheid voor zelfstandigen en hun opdrachtgevers moet er dan wel daadwerkelijk komen. Ook hier zullen werkgeversorganisaties aanschuiven om de arbeidsmarktplannen verder te verbeteren en om het pensioenstelsel toekomstbestendig te maken.

MKB-toets

Ook goed nieuws is de mkb-toets op wet- en regelgeving. De bedoeling is dat regels zo beter aansluiten op de praktijk van ondernemers en hen helpen om te groeien in plaats van belemmeren. Nog een staaltje van versnellen in plaats van remmen. Ondernemers zijn er klaar voor.

Michaël van Straalen

'Oog voor de problemen van het mkb'

'Het werkgeverschap moet weer aantrekkelijk worden voor het midden- en kleinbedrijf. Daar hebben we steeds voor gepleit, en dan vooral voor het aanpakken van de lange loondoorbetaling bij ziekte en het nog altijd te rigide ontslagrecht. Dit kabinet zet nu een aantal stappen in de goede richting en daar verdient het zeker waardering voor. Het heeft echt oog voor de problemen van het mkb. Zo staat in het regeerakkoord dat het tweede ziektejaar voor bedrijven tot 25 werknemers voortaan collectief geregeld gaat worden en dat sommige re-integratieverplichtingen overgaan van de werkgever naar het UWV. Omdat het nog een beetje cryptisch omschreven wordt, komt het wel aan op een goede uitwerking hiervan. Daarover gaan we graag met het kabinet in gesprek.'

'Als het gaat om het ontslagrecht, hoeft een werkgever die een werknemer voordraagt voor ontslag zich voortaan niet meer te focussen op één van de ontslaggronden, maar kan er getoetst worden op een cumulatiegrond. Dat is een versoepeling, maar daaraan hangt wel een prijskaartje van maximaal 1,5 keer de huidige transitievergoeding. Dan moet daar ook wel de zekerheid aan vastzitten dat een werkgever dan ook echt afscheid van iemand kan nemen.'

'In de hele discussie over zzp'ers wordt nu een duidelijke knip gemaakt tussen werknemerschap en ondernemerschap. Er komt een ondergrens in de markt: met een uurtarief onder de 15 tot 18 euro ben je geen ondernemer. Dat geeft in elk geval duidelijkheid. Zzp'ers die meer dan 75.000 euro omzetten, kunnen ontheffing vragen en worden per definitie gezien als ondernemers. De tussengroep kan via een digitaal instrument een ondernemingsovereenkomst laten vastleggen. Vooral daar luistert de uitwerking nauw.'

'Vertrouwen in de toekomst? Zeker, en vooral in het mkb dat die toekomst draagt en daar ook richting aan geeft.'

Michaël van Straalen is voorzitter van MKB-Nederland

Lotte de Bruijn

'Ik mis een gecoördineerde agenda'

'Dit is volgens mij het meest digitale regeerakkoord ooit. Digitalisering en innovatie staan in de inleiding, beter kan het bijna niet, zou ik zeggen. Wat ik belangrijk vind, is dat het in het akkoord bij digitalisering niet alleen gaat om de ict-sector. Het gaat ook om fintech, duurzaamheid en zorg. Ik zie veel terug uit het manifest dat wij eerder dit jaar aanboden zoals digitale geletterdheid in het onderwijs en cybersecurity.’

‘Ik ben het zeker eens met de ambitie om tot de digitale voorlopers van de wereld te horen. Dat kunnen we echt. Daar zijn wel de randvoorwaarden nodig die ook in het regeerakkoord worden genoemd: hoogopgeleid personeel, een geschikt arbeidsmilieu en een goede, veilige ict-infrastructuur.’

‘Natuurlijk lees ik ook dingen waar ik vraagtekens bij zet. Het kabinet wil standaarden ontwikkelen voor het internet of things; dat moet je internationaal regelen, vind ik. Op zijn minst Europees. Ook het stukje over de aansprakelijkheid van bedrijven voor veilige software lijkt mij moeilijk te realiseren. En wat ik echt mis, is een gecoördineerde agenda met een ministeriële onderraad die de digitalisering door alle ministeries heen aanpakt. Ik hoop dat in de uitwerking van het akkoord blijkt dat die zaken alsnog in orde komen.’

‘De i van ict staat er, nu moet het puntje er nog op worden gezet in de uitwerking van het akkoord. Het is jammer dat wel veel goede dingen worden aangestipt, maar dat uitgerekend de negatieve kant van digitalisering, cyberveiligheid, er uit wordt gelicht met een bedrag (95 miljoen euro). Het was leuk geweest als het akkoord ook een bedrag had gehangen aan bijvoorbeeld de ontwikkeling van een smart grid of e-health. Ik denk dat veel duidelijk wordt als de ministersposten en de budgetten worden verdeeld.'

Lotte de Bruijn is directeur van Nederland ICT

Cees Oudshoorn

'Goede voorwaarden voor transitie-investeringen'

'We staan voor een aantal grote transities op het terrein van onder meer energie, digitalisering en mobiliteit, zoals we dat hebben geschetst in ons Next Level-plan. Voor die transities zijn grote investeringen nodig, en dit regeerakkoord schept daar de voorwaarden voor. Bijvoorbeeld met de oprichting van Invest-NL, waar het kabinet 2,5 miljard insteekt. Daarmee moeten miljardeninvesteringen van het bedrijfsleven worden losgetrokken. De transitie-investeringen moeten immers vooral uit het bedrijfsleven zelf komen, want disruptieve innovaties als de elektrische auto of de CO2-neutrale woning worden niet in het Torentje van de minister-president bedacht. Die komen uit de kokers van bedrijfsleven en de wetenschap.'

'Het helpt dan dat het nieuwe kabinet de tarieven van de inkomsten- en de vennootschapsbelasting voor ondernemers fors verlaagt. Zo houden zij netto meer over aan investeringen en worden die dus lonender. Daarnaast is het de rol van de overheid om risico's voor ondernemers weg te nemen en nieuwe regels op te stellen die de transities mogelijk maken. Als je bijvoorbeeld naar gasloze woonwijken toe wilt, moet wet- en regelgeving dat wel toestaan.'

'Positief is ook dat het kabinet een Energieakkoord 2.0 wil sluiten met het bedrijfsleven voor de periode na 2023. Enige zorgen zijn er wat dat betreft wel over de instelling van een minimum CO2-prijs voor energiebedrijven. Die zou kunnen worden afgewenteld op andere vormen van energie en tot een hogere stroomprijs kunnen leiden. Dat zou averechts werken, aangezien elektrificatie een belangrijk onderdeel vormt van de energietransitie. Daar moeten we het dus nog over hebben met het nieuwe kabinet.'

Cees Oudshoorn is algemeen directeur van VNO-NCW en MKB-Nederland

Arthur van Dijk, voorzitter TLN

'Kilometerheffing vrachtverkeer geen nut'

'Laat ik beginnen met de positieve punten. Het kabinet wil 2 miljard investeren in infrastructuur de komende drie jaar, en jaarlijks 100 miljoen. Ik vind het niet genoeg, maar het is wel een teken dat de partijen hebben geluisterd naar wat er echt nodig is om mobiliteit te verbeteren. Sowieso is er oog geweest voor ondernemers in dit regeerakkoord. De stap naar 1 jaar doorbetalen na ziekte vind ik een erg goede.'
'Maar dan is er natuurlijk ook nog de kilometerheffing op vrachtverkeer, terug te vinden onder het kopje mobiliteit en onder klimaat in het regeerakkoord. Wij denken dat de heffing voor allebei geen nut heeft. Voor de doorstroming maken die 130.000 vrachtwagens niks uit zolang je belastingtechnisch niks doet aan de 8 miljoen personenauto’s en de 800.000 bestelbusjes. Files worden namelijk maar in 0.8 procent van de gevallen door vrachtwagens veroorzaakt. Als je minder verkeer op de weg wilt, zal je alle drie moeten aanpakken.'
'Ook voor de duurzaamheid haalt zo’n heffing weinig uit. 80 procent van de vrachtwagens rijdt al met de schoonste benzine. Maar de heffing komt er en gelukkig staat er óók in het regeerakkoord dat de opbrengsten van de heffing in de sector worden geïnvesteerd – zo’n 850 miljoen euro. Daar hou ik het kabinet heel graag aan. Iedereen aan de elektrische vrachtwagens zou mooi zijn, maar de vraag moet positief gestimuleerd worden. Een ander punt is biodiesel, nu nog 50 cent duurder. Maak het goedkoper als er straks het geld voor is.'
'Logistiek is een topsector, maar zonder andere sectoren zouden we lucht verplaatsen. Andersom kunnen zij ook niet zonder ons. Nederland is heel goed in logistiek en misschien zijn wij niet het goedkoopst, maar wél het best en meest duurzaam.'

Arthur van Dijk is voorzitter van TLN

Doekle Terpstra

'Roer van energievoorziening gaat nu echt om'

'Een CO2-reductie van 49 procent in 2030 is geweldig nieuws voor de installatiebranche. Wij hebben altijd al gepleit voor een Klimaatwet en een nieuw energie- en klimaatakkoord. De energietransitie krijgt met dit regeerakkoord extra vaart. Het legt een stevig fundament voor de lange termijn. Dat biedt investeringszekerheid en vertrouwen voor het bedrijfsleven.'

'Wij zien vooral het plan om de nieuwbouw en een groot deel van de bestaande woningen aardgasvrij te maken als een signaal dat het roer van de energievoorziening nu écht omgaat. Als 'energieregisseur' zijn onze leden nu al in staat om nieuwbouwwoningen aardgasvrij te maken. Ook de bestaande bouw kan veel energiezuiniger. De regionale aanpak die het kabinet voorstaat, juichen we toe. Als installateurs, energiebedrijven, bouwers, netbeheerders en gemeenten de handen ineen slaan, denk ik echt dat Nederland de mondiale koploper van de groene economie kan worden.'

'Een kanttekening wil ik wel maken bij het gasvrij maken van de bestaande bouw. Dat is een zaak van langere adem. We zullen groen gas en biogas nodig hebben als transitiebrandstof. Daar moet het kabinet goed rekening mee houden.'

'Het belangrijkste is dat er nu wordt doorgepakt, zodat de mooie plannen niet verwateren. De toename van het installatiewerk die met de energietransitie gepaard gaat, vraag daarnaast om blijvende aandacht voor en investeringen in het techniekonderwijs. Want voor al dat werk zijn veel en goede technici nodig.'

Doekle Terpstra is voorzitter van UNETO-VNI

Hans de Boer

'Met dit pakket kunnen we door'

'Nederland heeft zo'n beetje het beste ondernemingsklimaat in Europa en in de wereld en we moeten er hard aan werken om dat zo te houden. Daar komt veel bij kijken: van hoe hoog de belastingen zijn tot de kwaliteit van onderzoek. En van een soepele arbeidsmarkt tot het niveau van onze investeringen.'

'Als ik dan kijk naar dit regeerakkoord, dat door vier partijen in een coalitie - met alle compromissen die daarbij horen - gesloten is, ben ik positief. De maatregelen op de arbeidsmarkt bewegen de goede kant op. Er komt een investeringsbank en extra geld voor infrastructuur en de energietransitie. Het inzetten van transities voor het creëren van een binnenlandse markt, helpt ook voor de export.'

'Verder hebben we natuurlijk enorm geijverd voor het behoud van de innovatiebox en de expatregeling. Het pakket voor de vennootschapsbelasting inclusief het afschaffen van de dividendbelasting zijn absoluut stappen in de goede richting. Met vpb-tarieven die op termijn naar 21 en 16 procent gaan, kunnen we ons bij alle handelsmissies aan het buitenlandse front goed laten zien. Ook voor de topsectoren hebben we gestreden: die 2 keer 200 miljoen erbij voor research & development is mooi. Al had – als ik het voor het zeggen had gehad – het nog wat scherper aangezet mogen worden. En ook heel goed dat er meer geld uitgetrokken wordt voor techniekopleidingen op het vmbo en mbo. Ook dát is van invloed op het vestigings- en ondernemersklimaat.'

'Vertrouwen in de toekomst hadden we al. We leven tenslotte in een superland als je dat vergelijkt met veel andere landen. En met dit pakket kunnen we door.'

Hans de Boer is voorzitter van VNO-NCW

Lees ook de speciale Regeerakkoord Nieuwsbrief met informatie over alle voor ondernemers relevante plannen.

Downloads

Download hier de printvriendelijke versie van het artikel

Lees meer over

regeerakkoord