'Please, kom naar the Netherlands!' Bedrijven trekken met miljarden dollars of Nederlandse nuchterheid: dat is het verschil tussen de VS en Nederland. Maar wie doet het nu slimmer? And the winner is...
'Amazon, breng alsjeblieft je (tweede) hoofdkantoor naar onze stad. 7 miljard aan subsidies kun je dan verwachten.' Was getekend – met lichte smeekbeden – de Amerikaanse stad Newark. Vreemd? In elk geval niet heel ongewoon. In de Verenigde Staten dan. Er staat ook heel wat op het spel voor zo'n Amerikaanse stad: het levert 50.000 extra banen op. Zou dat in Nederland nou eigenlijk ook zo gaan? Of moeten gaan? Hier openen grote buitenlandse bedrijven ook regelmatig een nieuwe vestiging, zoals het hoofdkantoor van Netflix of een heel r&d-centrum, zoals Unilever pas deed.
Bedrijven trekken: the Dutch method
'Nederland is niet het land voor dit soort tactieken', zegt Fons de Zeeuw van ontwikkelingsmaatschappij Oost NL. Hij is in Gelderland en Overijssel verantwoordelijk voor het binnenhalen van buitenlandse bedrijven. Zijn mensen hebben overal oren en ogen, en proberen er door relatiegesprekken achter te komen of een bedrijf uitbreidingsplannen heeft en mogelijk geïnteresseerd is in Nederland. 'Nederland is te klein om provincies apart te verkopen aan buitenlandse bedrijven die hier een vestiging willen openen. Even gechargeerd', zegt De Zeeuw met een grote lach, 'heel Nederland is toch eigenlijk Greater Amsterdam? Oost-Nederland komt pas ter sprake als een bedrijf hier zou kunnen passen. Bijvoorbeeld omdat het actief is in de levensmiddelentechnologie, waar Wageningen sterk in is, of in fototonica, wat goed in Twente past. Het heeft geen zin om een bedrijf hierheen te halen dat zich beter in een andere regio kan vestigen. Een datacentrum past hier minder goed, net als het hoofdkantoor van een multinational.'
Miljarden geboden maar uiteindelijk kwam Amazon toch niet naar New York
Bedrijven lokken: the American way
Het is ook maar de vraag of de wedloop die in de Verenigde Staten begon nadat Amazon een prijsvraag uitschreef echt een offer you can't refuse oplevert. Maar liefst 238 Noord-Amerikaanse steden en regio's deden mee en buitelden over elkaar heen met prachtige aanbiedingen om het bedrijf naar hun regio te lokken. Maar nadat Amazon het aantal deelnemers had uitgedund tot twintig, koos het bedrijf uiteindelijk voor een dubbele locatie: New York City en de regio Washington DC. New York bood 3 miljard dollar aan subsidies en andere financiële prikkels, Virginia (waar Washington DC onder valt) 819 miljoen. Uiteindelijk besloot Amazon het plan om naar New York te verhuizen af te blazen na aanzwellende kritiek van lokale politici. Het was hoe dan ook weggegooid geld, stelt econoom Michael Farren van het Mercatus Center aan George Mason University in Arlington, Virginia. 'Financiële prikkels spelen nooit een doorslaggevende rol. Anders zou Amazon wel voor Newark hebben gekozen.'
Belastingvoordelen maken een slecht ondernemingsklimaat nooit beter, zegt ook Sam Bailey van de Metro Denver Economic Development Corporation, die namens de staat Colorado bij Amazon heeft gelobbyd. Zijn organisatie heeft bewust niet ingezet op financiële lokkertjes, maar op de sociaaleconomische voordelen van Denver: het goede onderwijs, de efficiënte infrastructuur, de kwaliteit van het leven, en boven alles het technische talent dat de regio rijk is. 'Met die argumenten zijn we doorgedrongen tot de laatste twintig.'
BELASTINGVOORDELEN MAKEN EEN SLECHT ONDERNEMINGSKLIMAAT NOOIT BETER
Nederland: geen deal, maar prima belastingregime
Ja, De Zeeuw van Oost NL krijgt natuurlijk ook weleens vragen over het Nederlandse belastingregime. Of er niets iets gedaan kan worden, een belastingvrijstelling misschien? 'Dan neem ik het bedrijf mee naar de Belastingdienst, en die legt dan heel vriendelijk uit dat Nederland al een prima belastingregime heeft.' Als een bedrijf vraagt om nieuwe infrastructuur, zoals bijvoorbeeld een toegangsweg tussen een bedrijvenpark en de snelweg, kan De Zeeuw in gesprek gaan met de betreffende gemeente of provincie. 'Je kunt altijd bespreken of iets haalbaar is. En dat doen we dan ook altijd. Soms past zo'n verzoek binnen de toekomstplannen van de gemeente en kunnen die versneld uitgevoerd worden. Maar het is absoluut de bedoeling dat het dan ook echt iets toevoegt, niet dat het alleen wordt gedaan omdat een bedrijf het zo graag wil.' Sowieso is de band met gemeenten en provincies hecht. Want het heeft nogal wat impact als een groot bedrijf hierheen komt, zegt De Zeeuw. 'Vorig jaar is Unilever begonnen met de bouw van een groot global r&d-centrum in Wageningen. Dan komen er opeens 750 gezinnen in de omgeving van zo'n stad wonen. Als gemeente moet je je dat goed realiseren en erop anticiperen.'
Beste plek om te ondernemen
'Bedrijven komen hier niet heen omdat ze dan de minste belasting betalen', stelt De Zeeuw, 'maar omdat dit de beste plek is om te ondernemen. We hebben uitstekende universiteiten, een hoogopgeleide bevolking en je kunt vanaf hier alle kanten op. En bedrijven die voor een dubbeltje op de eerste rang willen zitten, die passen hier gewoon niet goed tussen. Je wilt een bedrijf dat zich in Nederland wil wortelen om alle voordelen die ons land heeft te bieden.' Want eerlijk is eerlijk: Nederland is gewoon een interessante locatie om je bedrijf te vestigen, zegt ook Jeroen Nijland, commissaris van de Netherlands Foreign Investment Agency - het overheidsagentschap dat buitenlandse bedrijven zich helpt vestigen in Nederland. 'Voor investeerders is de stabiliteit van een land heel belangrijk. Voorspelbaarheid is een groot goed, juist omdat er altijd wordt gekeken naar de investeringen op lange termijn voor een bedrijf.'
'afspraken worden hier gewoon nagekomen. dat is voor bedrijven ook wat waard'
Nederland is goed in het uitstralen van vertrouwen, rust en stabiliteit. En als hier een vergadering om 10.00 uur begint, dan begint die ook echt om 10.00 uur. 'Als we afspraken maken om een buitenlands bedrijf te introduceren op een universiteit of bij een ander bedrijf in dezelfde markt, dan worden die altijd keurig nagekomen,' zegt De Zeeuw . 'Je weet hier precies waar je aan toe bent. Natuurlijk vormen belastingen een onderdeel van vestigingsklimaat. Maar ook buitenlandse bedrijven houden zich aan de wetten en regelingen die voor elk bedrijf hier gelden.' Daarnaast, zegt Nijland, is het goed om te beseffen om hoeveel activiteiten en (in)directe banen het gaat als een nieuw bedrijf zich besluit in Nederland te vestigen. 'In totaal 1,4 miljoen directe en indirecte banen. Dat zijn indrukwekkende cijfers.'
Wat de Amerikanen van Nederland kunnen leren
Ook Amerikanen zouden er volgens econoom Farren goed aan moeten doen om het vestigingsklimaat voor zich te laten spreken. De (bijna) komst van Amazon was voor met name voor New York toch al een pyrrusoverwinning, aldus Farren: 'Die 3 miljard moet ergens vandaan komen. Je zou hierdoor een situatie krijgen waarbij bestaande bedrijven meer belasting moeten betalen voor een nieuwkomer die zo'n subsidie niet eens nodig heeft.'
Op de hoogte blijven van onze leukste artikelen? Schrijf je dan gratis in voor onze nieuwsbrief.
Hollandse nuchterheid werkt toch beter dan Amerikaanse gekkigheidUiteindelijk kiest een bedrijf toch voor het totaalplaatje. Wat maakt Nederland dan zo aantrekkelijk? Nou… Heb je even? De Nederlandse kwaliteit van leven is hoog, onze huizen zijn (relatief) betaalbaar, het opleidingsniveau van Nederlanders is hoog en Nederland heeft logistiek gezien prima infrastructuur en een goede ligging in Europa. We hebben een aantrekkelijke haven en Schiphol als hub. En vergeet ook niet dat Nederland ook aantrekkelijk is doordat veel kennis bij elkaar geclusterd is, zoals bijvoorbeeld hightech in Eindhoven, samen met de universiteit. Dat wordt allemaal als geheel 'verkocht' aan het buitenland. In het 'Invest in Holland' netwerk, coördineren de grote steden, de regionale organisaties als Oost NL, en de Netherlands Foreign Investment Agency (NFIA) de internationale acquisitieactiviteiten voor heel Nederland.
