Als mkb'er kom je niet heel makkelijk aan méér geld om je bedrijf te laten groeien. In het Verenigd Koninkrijk hebben ze daar iets op bedacht: de British Business Bank, die ondernemers helpt aan financiering. En met succes. Is dat ook iets voor Nederland?
Emily Richards had enkele jaren geleden een avontuurlijk idee voor een nieuw merk brandewijn, Caru Spirits geheten. ‘Caru’ is Welsh for liefde. En met liefde wilde ze in Zuid-Wales destilleren, duurzaam en ambachtelijk. Maar hoe moest de 32-jarige landschapsarchitect uit het dorp Skewen aan startkapitaal komen? ‘Ik ging naar een paar banken,’ zegt ze, ‘maar die stonden op zijn zachtst gezegd niet te springen om geld te verstrekken, zeker niet aan iemand die geen huiseigenaar is. Op Google zocht ik naar andere wegen en zo kwam ik uit bij de British Business Bank. Dat bleek de redding te zijn.’
Ontwikkelingsbank voor het mkb
Caru Sprits is het soort onderneming dat toenmalig minister van Economische Zaken Vince Cable voor ogen had toen hij elf jaar geleden met het idee kwam voor een ontwikkelingsbank die het midden- en kleinbedrijf bijstaat. De Britse economie leunde immers te zwaar op de financiële sector. Hoe kwetsbaar deze eenzijdige situatie kon zijn, was een paar jaar eerder al duidelijk tijdens de kredietcrisis. ‘We zijn in zoveel dingen goed in dit land,’ zei Cable indertijd, ‘maar het mirakel van de groei was te lang gebaseerd op onroerend goed-speculatie. Gokken met geld heeft het kundig produceren van goederen ondergesneeuwd.’
Een gevolg van de crisis was bovendien dat banken voorzichtiger werden bij het verstrekken van kredieten aan zowel bestaande als beginnende ondernemingen, en dat terwijl juist het mkb de ruggengraat vormt van een gezonde economie. Zodoende werd de British Business Bank (BBB) opgezet, gevestigd in de oude staalstad Sheffield. Heel uitzonderlijk is een staatsbank niet. Alle andere landen binnen de G8 hadden al zo’n speciale bank. In Duitsland was een dergelijke bank al na de Tweede Wereldoorlog in het leven geroepen. Duitsland heeft een grotere maakindustrie dan het Verenigd Koninkrijk.
'De British Business Bank was eigenlijk mijn redding'
Fondsen bundelen
Bij de BBB zijn verschillende fondsen gebundeld, zodat er maar een loket is voor ondernemingen met een jaaromzet van maximaal 25 miljoen pond. ‘We krijgen geld toebedeeld van de overheid,’ zo legt Scott Shearer uit, het hoofd van de communicatieafdeling die vanaf het eerste uur bij de bank betrokken is, ‘maar we lenen zelf geen geld uit aan bedrijven. Investeringen en leningen verlopen via honderddertig partners, waaronder banken en leasemaatschappijen.’ Ook maakt de staatsbank gebruik van commerciële dochterondernemingen, zoals British Patient Capital en British Business Investments.
En Nederland dan? Ook Nederlandse mkb'ers hebben behoefte aan meer financiering voor hun bedrijf en aan hulp bij het aanscherpen van hun (business)plannen. Daarom wil Micky Adriaansens (minister EZK) in ons land een equivalent opzetten van de British Business Bank. De bedoeling is dat dat 'één loket' wordt waar ondernemers worden doorverwezen naar financierders. Het voorbeeld van de British Business Bank laat zien dat Adriaansens nog meer zou kunnen doen om Nederlandse mkb'ers te helpen.
‘We helpen zoeken naar geschikte banken en we adviseren ondernemingen bij de aanvraag,’ vertelt hij, ‘Bij de leningen gaat het om vijfhonderd tot vijfentwintigduizend pond per individu, en honderdduizend per bedrijf.’ In het voorbije belastingjaar heeft de BBB aan 96 duizend Britse bedrijven in de boeken staan. Die hebben in totaal 12,2 miljard pond aan leningen gekregen. Om de steun aan bedrijven te diversifiëren is 98,4 procent van de financiering afkomstig van banken die niet tot de top vijf behoren. De staatsbank boekte in het genoemde belastingjaar een rendement van 18,2 procent, veel meer dan de verwachte 0,06 procent.
Brandewijnbrouwer doorverwezen
De jonge brandewijnbrouwer Emily werd na een eerste contact met de BBB doorverwezen naar Business in Focus, een regionale partner die Welshe ondernemingen steunt. ‘Daar kreeg ik hulp bij het schrijven van een bedrijfsplan en de aanvraag zelf. Vervolgens werd deze ter goedkeuring naar de BBB verzonden. Ik kreeg de persoonlijke lening van vijfentwintigduizend pond waar ik om had gevraagd. Dat is vooral gebruikt om de eerste zes maanden te overbruggen, want zo lang duurde het rijpen van het eerste vat. Het goede is niet alleen dat ik de lening kreeg, maar deze is ook nog eens goedkoper dan gewone leningen.’
'De lening heb ik gebruikt om de eerste zes maanden te overbruggen'
Donutbakkerij
In lijn met het regeringsbeleid zorgt de BBB ervoor dat de steun over het hele land verspreid wordt. Van de 96 duizend bedrijven zijn er 83 duizend buiten Londen gevestigd. De portefeuille van de bank is divers, van een bedrijf in Leeds dat organisch voer voor huisdieren produceert tot bedrijf in Middlesbrough dat grammofoonplaten maakt, van een donut-bakkerij in Brighton tot een autobandenproducent in Noord-Ierland. De bank begeleidt nieuwe klanten in het eerste jaar en zorgt voor exclusieve kortingen op zakelijke producten, bijvoorbeeld op investeringen die bijdragen aan milieubesparingen.
In Huddersfield heeft het bedrijf Andel, maker van technologie voor het opsporen van lekken in water-, olie- en gasleidingen, profijt gehad van de BBB. Tot de clientèle behoort het Britse Lagerhuis, een Victoriaans gebouw dat lekt als een gieter.
De reden dat Andel een beroep deed op de staatsbank was de drang om de groei te versnellen, aldus oud-directeur Julie Greenwood. Via de BBB kwam het bedrijf in contact met FW Capital, dat leningen verstrekt aan bedrijven in het noorden van het Verenigd Koninkrijk. Zonder veel obstakels kreeg Andel enkele jaren terug een lening van honderdtachtigduizend pond voor het ontwikkelen van nieuwe detectiesystemen.
Deze lening kwam tot stand via het zogeheten Northern Powerhouse Investment Fund, een van de zeventien programma’s van de bank. Via de verschillende programma’s kan op maat steun worden verleend aan bedrijven in verschillende sectoren en regio’s. De BBB wordt ook gebruikt in noodsituaties. Toen het grote bouwbedrijf Carillion vijf jaar geleden failliet ging, bood BBB leningen met een totale waarde van honderd miljoen aan onderaannemers die dreigden te worden meegesleept in de val. Tal van die bedrijven hadden niet genoeg vermogen achter de hand om een gewone lening te verwerven.
'Zonder die snelle steun was de dierentuin ten onder gegaan'
Noodleningen
Ook bij de coronacrisis speelde de BBB vanaf het begin een sleutelrol. ‘De regering deed een beroep op ons bij het zo snel mogelijk vertrekken van noodleningen aan bedrijven die anders failliet zouden zijn gegaan,’ vertelt Scott Shearer, ‘hierbij ging het om maar liefst 1,5 miljoen bedrijven, een derde van het totale aantal in dit land. Een half jaar geleden maakte de BBB bekend dat 85 procent van de leningen al waren terugbetaald of op koers lagen om te worden afbetaald. Een nadeel was wel dat het snelle handelen gepaard ging met een gebrek aan controle. Dat heeft geleid tot tientallen miljoenen aan frauduleuze claims.
Voor de Marwell Wildlife, een dierentuin in het zuiden van Engeland, kwam de hulp van de BBB als geroepen. ‘We ontvangen een half miljoen bezoekers per jaar maar opeens moesten we wegens het virus de deuren sluiten,’ kijkt directeur James Cretney terug, ‘we dienden een verzoek om financiële steun in. 'Binnen een maand was alles in kannen en kruiken.’ Zonder die snelle steun zou de dierentuin ten onder zijn gegaan. Driehonderd werknemers dreigden werkloos te worden en tweeduizend dieren dakloos. Voor de BBB zelf was de pandemie een onverwachte kans om de naamsbekendheid te vergroten.
Investeren in durfkapitaal
Hoeveel de BBB heeft bijgedragen aan de economische groei is niet berekend, zegt Shearer, ‘maar wel is duidelijk geworden dat onze steun bedrijven in economisch zwakkere regio’s meer financiële ruimte biedt’. De nieuwe bankdirecteur Louis Taylor heeft eerder dit jaar in een interview met de Financial Times voorgesteld om van de bank een soeverein groeifonds te maken. Dat zou de beste manier zijn om snelgroeiende start-ups in eigen land te houden. Nu al is de bank de grootste Britse investeerder in durfkapitaal, met name in tech-firma’s en in de biowetenschappen, en de opbrengst die dat oplevert zou volgens Taylor moeten worden gebruikt om geld te herinvesteren in plaats van het naar de staatskas te laten vloeien. Als zijn verlangen uitkomt, wordt de BBB min of meer zelfvoorzienend.
Ruim een jaar na de succesvolle aanvraag staat brandewijnbrouwer Emily, geholpen door een meesterbrouwer, met haar Caru Spirits op eigen benen. Ze verkoopt brandewijn, gemaakt van onder meer veenbessen en gedestilleerd uit Engelse Chardonnay, in plaatselijke winkels en kroegen, alsmede online via Amazon. Verkoop in grotere supermarkten en export zijn de volgende stappen. De financiële steun van de ontwikkelingsbank pakt vooralsnog goed uit, zo laat ze trots weten. ‘Pas geleden wonnen we de eerste prijs in de categorie ‘Likeuren’ bij de World Drinks Awards.’
Op de hoogte blijven van onze beste artikelen? Schrijf je dan gratis in voor onze nieuwsbrief.
