Benno Leeser (Gassan Diamonds): ‘Ik ben zelden chagrijnig’

Begin met Benno Leeser niet over de oorlog. Zijn moeder overleefde de concentratiekampen. Maar de Amsterdamse diamantair stopt dat deel van zijn leven liever weg. ‘Wat schiet ik ermee op?’ Niet somberen is zijn motto en juichen voor Feyenoord. ‘Voetbal is mijn uitlaatklep.’

Wie zijn kantoor bij Gassan Diamonds aan de Amsterdamse Uilenburgerstraat bezoekt, wordt meteen verrast. In de hal van de diamantair hangen geen chique schilderijen, maar allerlei voetbalshirts en -foto’s. En niet eens met Ajax in de hoofdrol, maar het Rotterdamse Feyenoord. ‘Voetbal is mijn uitlaatklep’, zegt Benno Leeser (60), president-directeur van het familiebedrijf, alsof dat alles verklaart. ‘Ik was zelf graag profvoetballer geworden, maar was niet goed genoeg helaas. Ik schopte het tot 93 wedstrijden in het eerste van AFC.’ Nu houdt hij het bij voetbal kijken. Langs de lijn staan bij wedstrijden van zijn kleinkinderen. Zoals bij kleinzoon Guy, die – net als hijzelf vroeger – bij AFC voetbalt. ‘Toen de fotograaf net weg was, scoorde hij twee keer.’ En bijna elke thuiswedstrijd is Leeser wel in het stadion van Feyenoord te vinden. ‘Afgelopen zaterdag nog zat ik in de tweede helft heel gezellig naast Dick Advocaat.’

Maar Feyenoord? Voor een Amsterdammer is dat toch wel een beetje vreemd.
‘Dat is ooit begonnen als een soort verzet tegen mijn vader. Hij was een echte Ajacied en dik bevriend met Rinus Michels, met wie hij ooit samen bij Ajax speelde. Dus was ik voor Feyenoord.’

Leeser groeit op in het naoorlogse Amsterdam. Als zoon van een ondernemer – zijn vader had een aantal chique damesmodezaken – en de vicepresident van de Amsterdamse rechtbank. Ouders met totaal verschillende karakters, zegt hij: ‘Hij flamboyant, zij de eenvoud zelve.’ Met een heel verschillende achtergrond. Zijn joodse moeder zat tijdens de oorlog een aantal jaar in een concentratiekamp. Ze overleefde het samen met haar moeder, maar haar stiefvader niet. Vader Leeser was de zoon van een joodse vader en katholieke moeder. Dat gezin werd tijdens de oorlog niet vervolgd.

Dat moet uw jeugd getekend hebben.
‘Er werd niet over gesproken.’

Ook als er niet over gesproken wordt, heeft dat toch invloed?
‘In principe heb ik een leuke jeugd gehad. Ik ging naar school en voetbalde veel.’

U praat niet graag over het oorlogsverleden van uw familie?
‘Mijn broer Guy praat daar veel meer over met mijn moeder dan ik. Ik stop dat eerder weg. Het was dermate dramatisch, ik hoef niet tot achter de komma te horen hoe het was. Wat schiet ik ermee op? Het zou mijn leven niet verrijken. Ik weet dat er in het leven helaas dingen gebeurd zijn die we allemaal betreuren.’

Zijn (gedeeltelijk) joodse komaf speelt volgens Leeser niet echt een rol in zijn leven. Er werd vroeger thuis wel koosjer gegeten, wat hij als kind vooral ‘iets lastigs’ vond als hij bij klasgenoten thuis at die niet joods waren. ‘Moest ik zeggen: Dat mag ik niet eten van mijn geloof.’ Maar erg streng in de leer waren ze thuis niet. ‘Ik heb nog wel bar mitswa gedaan. Toen kregen we brood zonder zout en dachten we dat dat met het geloof te maken had. Totdat de bakker belde en zich excuseerde omdat hij het zout was vergeten. Dus om nu te zeggen dat we vroeger heel erg religieus waren, vind ik wat ver gaan.’ In elk geval ziet hij dat zo. ‘Ik weet niet of mijn moeder en broer het daar helemaal mee eens zijn. Zij doen nu nog veel meer aan het geloof dan vroeger.’

klaargestoomd

Het had niet veel gescheeld of Leeser had in de damesmode gezeten. Na zijn havo-examen zou hij worden klaargestoomd voor een carrière in het bedrijf van zijn vader. Maar zijn ouders scheidden in die periode en samenwerken met de nieuwe vriendin van zijn vader, daar had hij ‘absoluut geen zin in’. Aangezien opa Samuel Gassan (van moeders kant) ook nog een opvolger zocht, besloot hij het er als 18-jarige ‘een jaartje te proberen’.

Dat zal uw vader u wel kwalijk hebben genomen.
‘Het is niet zo’n hele erge strijd met mijn vader geweest, hoor. Maar zo’n besluit wordt je nooit helemaal in dank afgenomen. Hij koos bewust voor die andere vrouw en wist waarschijnlijk wel dat de consequentie was dat ik dan niet bij hem in de zaak wilde komen. Later vond hij het erger dan op dat moment. Maar het was een feit. Ik kan daar tot op de dag van vandaag goed mee leven.’

U doet best luchtig over moeilijke dingen.
‘Ik vind somberen vervelend. Ik denk dat het überhaupt lekkerder leeft als je in kansen denkt in plaats van in bedreigingen. Dat probeer ik ook wel uit te dragen. Daar kan ik redelijk duidelijk in zijn, ook al wordt dat niet altijd gewaardeerd.’

In 2001 ging een medewerker van u er met 20 miljoen gulden aan diamanten en juwelen vandoor. Zelfs een optimist moet dan teleurgesteld zijn.
‘Als ík in slechte tijden in een hoekje ga zitten somberen, kan ik moeilijk van mijn personeel verwachten dat zij wél optimistisch zijn. Wat schiet ik daarmee op? Ik ben ook maar zelden chagrijnig.’

U moet zich toch weleens afreageren?
‘Ja, nou ja, dan ga ik liever voetbal kijken.’

Natuurlijk, geeft hij toe, er zijn momenten dat hij het best zwaar heeft. Dat het familiebedrijf het best zwaar heeft. ‘Ik heb aan de ene kant het mooiste vak dat er is, aan de andere kant is mijn bedrijf ook heel kwetsbaar.’ Al was het maar omdat 75 procent van de Japanse tours naar Gassan Diamonds meteen gecanceld werd na de aanslagen in Brussel. ‘De wereld is harder geworden’, stelt hij vast. ‘Ik word vaker teleurgesteld.’

Dus toch. Wanneer dan?
‘Ik vind loyaliteit normaal. Maar het is níét meer normaal. Dat frustreert zeker, maar ik kan het niet veranderen, en morgen is er weer een nieuwe dag.’
‘Kijk, ik heb een kapitaalintensief bedrijf. Een bank mag uiteraard nee zeggen op het moment dat ik iets vraag, maar écht accepteren doe ik het nooit. Het blijft bij mij heus wel in m’n achterhoofd zitten. Áls ik de keuze heb, zal ik die een volgende keer niet op die bank laten vallen. Maar soms is er geen alternatief.’

‘Somberen vind ik vervelend’

Fifty-fifty

Toen zijn grootvader in 1983 overleed, werd Leeser op 28-jarige leeftijd benoemd tot president-directeur van het familiebedrijf. Hij had dan weliswaar de leiding, maar was niet de enige die iets over het bedrijf te zeggen had. De aandelen die zijn moeder erfde, verdeelde ze direct fifty-fifty over haar twee zoons. En zo kreeg ook broer Guy een stem in het bedrijf. Hij leidt Gassan Diamonds in New York. Gemakkelijk was dat niet altijd, blikt Leeser terug. ‘Ik heb een andere filosofie dan Guy. Ben iemand die altijd next steps wil doen, terwijl hij wat behoudender is.’ Het luchtte best op, zegt hij nu, toen hij vijf jaar geleden de aandelen van zijn jongere broer overnam, die zelf geen kinderen in het bedrijf heeft.

Hoe belangrijk is het voor u dat Gassan in familiehanden blijft?
‘Heel erg belangrijk. Onze dochter Debora zit in het bedrijf, haar man ook. En David, een van de twee zonen uit het eerste huwelijk van mijn vrouw, en zijn vrouw.’

Toen hij vorig jaar 60 werd, droeg hij 10 procent van zijn aandelen over aan David en Debora. Ieder van hen kreeg 5 procent. ‘Hoe dat voelde? Ik vond het prima.’ Maar vooralsnog neemt hij de beslissingen graag zelf.

Wanneer gaat u met pensioen?
(Lacht) ‘Ik heb ooit gezegd op mijn 49ste, dus daar doe ik maar geen uitspraken meer over.’

Wat zou u het meeste missen?
‘De aandacht. Op het moment dat je niet meer in functie bent, ben je ook voor veel mensen minder aantrekkelijk. Het werk geeft mijn leven ook wel een bepaalde dynamiek. Als we nu ‘s zomers zeven weken in ons huis in Frankrijk zitten, werk ik een paar uur per dag. Het moet zich uitwijzen of ik het daar zonder werk net zo fantastisch vind.’

Hebt u nog dromen?
‘Dat het bedrijf nog heel lang in familiehanden mag blijven. En dat Feyenoord gewoon weer een keer de Champions League wint.’

Benno Leeser
1955 Geboren in Amsterdam
1973 Begint hij bij Gassan Diamonds als medewerker op de kas- en diamant-sorteerafdeling.
1980 Adjunct-directeur Gassan Diamonds
1983 President-directeur van Gassan Diamonds en samen met zijn broer Guy eigenaar
2011 Neemt ook de 50 procent aandelen van zijn broer over