Hoe krijg je gehandicapten aan een baan? Daar wordt al jaren over gesproken. Vanuit politiek Den Haag vooral in dreigende taal. In het Sociaal Akkoord heeft het bedrijfsleven zich verplicht om in twaalf jaar tijd honderdduizend gehandicapten aan werk te helpen op straffe van een quotumregeling. 'Dat moet te doen zijn', zegt Aart van der Gaag, voorzitter van de brancheorganisatie voor uitzendbedrijven. Hij is trekker van het project.
Is er met zoveel werklozen wel ruimte voor 100.000 gehandicapten?
'Het traject zit vol mijnenvelden en drempels, maar ik ben er van overtuigd dat het te doen is. Het hoeft niet in één jaar gerealiseerd te zijn.'
'Dit is niet het ideale moment, maar dat is het nooit. Je moet je niet blindstaren op de vacatures die er nu zijn, maar kijken naar de openingen. De arbeidsmarkt is net als een film, die vernieuwt zich steeds met een beeldje. Waar het om gaat is dat er elk jaar drie miljoen openingen zijn waarvan er 1,3 miljoen worden ingevuld door de uitzend-sector. Zo bezien is het jaarlijks aan de slag helpen van achtduizend gehandicapten ook weer niet zo veel.'
Eerdere banenplannen hebben niets opgelost. Werkt uw plan wel?
'Ik ben nooit van de banenplannen en sectorplannen geweest, die werken niet. Het plan van de FNV is mislukt, dat van Asscher gaat niet werken. Ik heb geen banenplan.'
'Alleen maar maatschappelijk verantwoord willen zijn, is mooi. Maar voor mij staat productiviteit voorop. Ik weet van een schoonmaakbedrijf dat een groep adhd'ers in dienst had genomen. Het bleek dat zij totaal ongeschikt waren om de bureaus secuur af te nemen. Maar toen ze op van die machines door de gangen mochten rijden, ging het prima. Het was een kwestie van werk reorganiseren.
Hoe gaat het dán lukken?
'In principe ben ik niet voor quota. In de ene sector zijn handjes tekort en dan kan dat wel. In een andere sector zitten ze helemaal niet te wachten op een verplichting om mensen aan te nemen. Maar de afspraak is nu eenmaal gemaakt en ik ga er voor zorgen dat we leveren. Ik begin met het laaghangend fruit. Er zijn zoveel initiatieven die nu als los zand aan elkaar hangen. Iedereen vindt opnieuw het wiel uit. Ik vind dat zonde. De moeten ergens centraal te vinden zijn. In sectoren wordt zoveel georganiseerd, die specialisten moeten algemeen aanspreekbaar worden. Ik ga proberen om niets nieuws te verzinnen. Laten we er geen doekjes om winden: door subsidieregelingen zijn gehandicapten goedkoper dan volwaardige werknemers. Als je hen met eenvoudige aanpassingen net zo productief kunt laten zijn als niet-gehandicapten is dat toch heel aantrekkelijk?'
Wat gaat u concreet doen om gehandicapten aan het werk te krijgen?
'Eigenlijk ben ik terug in mijn oude rol als bemiddelaar. Ik praat vooral heel veel met allerlei organisaties en bedrijven om te kijken wat ze al doen op dit gebied en waar ze knelpunten zien. We laten Berenschot uitrekenen wat het voordeel is voor overheid, werkgever en gehandicapten als de laatsten betaald werk krijgen. En ik heb wel een paar dingen waar ik veel in zie. Ik ga zeker een poging wagen om zelfmeldwebsites breed van de grond te tillen. Daar kunnen gehandicapten zich melden. Dan heb je al gelijk een groep gemotiveerde mensen. Ik wil kijken naar een soort payrollformule, waarbij gehandicapten in dienst komen van een gespecialiseerd bedrijf dat de werkgever helemaal ontlast. Misschien kunnen we iets ontwikkelen met vouchers.'
Wie moet de hardste duw krijgen: werkgevers, werknemers of de overheid?
'Dat is de moeilijkste vraag die je kunt stellen. Er valt nog enorm veel te winnen bij de bedrijven. Ik zal heel vaak voor een zaal werkgevers spreken en ik denk niet dat ik rotte tomaten naar mijn hoofd krijg maar wel een gebaar van: 'Waar heeft hij het over?' Maar er deugt ook heel veel niet aan de regelgeving. Als een werkgever drie gehandicapten in dienst wil nemen en door alle bureaucratie zes weken moet wachten voor dat kan, dan is er echt iets mis. Dat moet klantvriendelijker. Er moet meer uniformiteit komen in de subsidieverstrekking, die is voor elke doelgroep anders en de regelingen zijn moeilijk te vinden. Maar over de mensen waar het om gaat, maak ik mij de minste zorgen. Ja, als ze je een paar jaar hebben laten zitten, dan ben je moeilijk te motiveren. Dat snap ik. Kijk, ik ben mijn loopbaan begonnen bij de Federatie Sociale Werkvoorziening. Die baas zei: Een gehandicapte zonder werk heeft twee handicaps. Dat is er één teveel.'
Wie is Aart van der Gaag?Aart van der Gaag (65) wordt het boegbeeld van de werkgeversorganisaties voor het project om honderdduizend mensen met een arbeids- beperking aan een baan te helpen. Hij gaat leiding geven aan dit project, dat voortvloeit uit het Sociaal Akkoord. Van der Gaag zal de activiteiten van branches en regio's coördineren en ook de verbindingsman zijn met de vele al bestaande projecten op dit gebied. Er komt een netwerk van ambassadeurs dat Van der Gaag gaat ondersteunen.Aart van der Gaag, werkte in zijn carrière onder andere bij de koepel Sociale Werkvoorziening, was directeur van een arbeidsbureau en van de uitzendorganisaties Start en Vedior. In 2000 werd hij directeur van de ABU en sinds mei van dit jaar is hij daar voorzitter. Vorig jaar presenteerde hij het boek over de integratie van Wajongers en ouderen bij bedrijven.
