‘Restricties zijn hard nodig voor ondernemende wetenschappers.’ Dat betoogde KNAW-president Ineke Sluijter onlangs in het FD. Samenwerken met bedrijven mag weliswaar, maar een publiek gefinancierde wetenschapper moet ‘rolvast blijven’, aldus de KNAW-president. Anders zou het geloof in de wetenschap onder druk komen te staan. Sluijter reageerde daarmee op de ophef die ontstond na het vertrek van topwetenschapper Hans Clevers naar Roche.
Benutten van kennis
Volgens Hans Clevers moet er iets veranderen in de manier waarop universiteiten omgaan met valorisatie, oftewel het benutten van kennis. Dat gebeurt namelijk nog veel te weinig. In Nederland produceren we kennis van wereldklasse, maar laten we veel te vaak na die kennis om te zetten in bedrijvigheid in Nederland, waardoor buitenlandse partijen er wél mee aan de haal gaan.
Gigantische impact
Nieuwe ontdekkingen op universiteiten kunnen een gigantische impact hebben. Bijvoorbeeld voor de behandeling van kanker, voor veilige communicatie, voor schone energie. Dan heb je wel een bedrijf nodig om de (fundamentele) technologie dichter bij de praktijk te brengen. Het liefst een bedrijf die zich vestigt in de buurt van de universiteit, zodat kennis circuleert. In dit ecosysteem zou het bovendien volstrekt normaal moeten zijn dat iemand zowel wetenschapper als ondernemer is, en dat ook meegeeft aan studenten.
Renderen voor de maatschappij
Als een topwetenschapper, ondernemer én investeerder als Clevers kritiek heeft, moeten we daar serieus naar kijken. Want wat kunnen we er nu van leren? Hoe zorgen we nu echt dat we de investeringen in topwetenschap ook echt laten renderen voor onze economie en maatschappij? Het is dapper als (top-)wetenschappers uit hun comfortzone stappen en kiezen voor een ongewisse toekomst in risicovolle en competitieve sectoren als biotech en farma. Zeker als je bedenkt dat zo’n ondernemende wetenschapper in Nederland ook nog eens te maken heeft met allerlei beperkingen. Zoals te restrictieve voorwaarden voor gebruik van intellectueel eigendom en de veelvoorkomende eis van universiteiten om zeggenschap te houden in de spin-out.
Geef ondernemende wetenschappers de ruimte
Zorg liever dat je als universiteit investeert in een ecosysteem waarin kennisinstellingen en bedrijven kennis uitwisselen. Kennis ontstaat immers niet alleen op de universiteit, maar ook daarbuiten. Geef ondernemende wetenschappers de ruimte het goede te doen en streef er niet naar het onderste uit de kan te halen. Laten we leren van de kritiek van Clevers. En wie weet komt hij nog eens terug…
Reineke Timmermans
Beleidssecretaris innovatie en industriebeleid
