Excellenties,
VNO-NCW en MKB-Nederland maken graag gebruik van de gelegenheid te reageren op het voorontwerp van de Wet toetsing economie en nationale veiligheid ('Voorontwerp'), dat op 8 september 2020 in consultatie is gegaan. Sinds 2019 is een EU-Verordening van kracht die in geval van directe buitenlandse investeringen in de EU verplicht tot het uitwisselen van informatie tussen lidstaten en de Europese Commissie en een kader biedt voor het toetsen van dergelijke investeringen op basis van openbare en orde en nationale veiligheid.¹
Achtergrond van deze verordening was de toenemende geopolitieke dimensie van internationale investeringen. Er is een vervlechting van technologie, geopolitiek en veiligheid gaande. Daarbij spelen eveneens militaire en ethische dimensies mee (denk aan de export van AI-technologie m.b.t. gezichtsherkenning of kwantumkennis die de machtsbalans in de ruimte kan doen kantelen). De industriële infrastructuur wordt hierdoor door veel landen meer bezien vanuit het oogpunt van nationale veiligheid.
Hoewel deze verordening de lidstaten niet verplicht tot de invoering van een investeringstoets, heeft Nederland daartoe besloten. De invoering daarvan wordt vormgegeven in het Voorontwerp. Doel daarvan is het vastleggen van regels ter voorkoming van – de nationale veiligheid bedreigende – economische activiteiten.
VNO-NCW en MKB-Nederland ondersteunen het doel van dit Voorontwerp. We vinden het van belang dat vitale processen en sensitieve technologie gerelateerd aan nationale veiligheid in Nederland bescherming krijgen door middel van de invoering van een investeringstoets. Dit Voorontwerp – in samenhang met vergelijkbare wetten in andere Europese lidstaten – zal ervoor zorgen dat het mogelijk blijft om binnen het bestaande netwerk van leveranciers en partners samen te werken aan nieuwe technologie, zonder de vrees dat deze technologie in verkeerde handen komt te vallen.
Onzes inziens is het positief dat het kabinet in deze toets de balans zoekt tussen nationale veiligheid en een open economie en dat het aangeeft een investeringstoets alleen in te zetten indien er geen alternatieve beschermingsmaatregelen voorhanden zijn én alleen indien de nationale veiligheid in het geding is. Verder is het positief dat het kabinet de toets als een vangnet positioneert en niet allerlei sectorspecifieke wetten laat vervangen.
VNO-NCW en MKB-Nederland bezien het Voorontwerp ook in het licht van onze open economie en een vrij investeringsklimaat. We vinden daarom ook dat het van belang is dat de scope van het Voorontwerp zo beperkt en duidelijk mogelijk is teneinde aldus het investeringsklimaat zo min mogelijk schade te berokkenen. Op deze twee punten (beperktheid en duidelijkheid) hebben we nog wel een aantal kanttekeningen bij het Voorontwerp.
In de kern komen deze erop neer dat:
- er een meer heldere scope en duidelijke afbakening moet komen van de in het voorontwerp belangrijke begrippen als 'nationale veiligheid' en 'sensitieve technologie'. Ook is niet duidelijk welke processen onder het Voorontwerp als 'vitaal' zullen worden gekwalificeerd en of uitbreiding van de lijst met vitale processen ook mogelijk is;
- een helder proces ontbreekt over de wijze waarop nieuwe technologieën eventueel worden toegevoegd aan de lijst 'sensitieve technologieën'. Ook zou het raadzaam zijn dat het bedrijfsleven wordt betrokken bij uitbreiding van de lijst met sensitieve technologieën, zodat mede de relevante kennis en expertise van het bedrijfsleven rondom dit soort technologie kan worden benut;
- een aantal procedures onduidelijk is of erg ruim omschreven:
- zo is niet duidelijk hoe de wetgever de regeling dient te handhaven jegens een indirecte buitenlandse investeerder;
- ook kan de beslistermijn te eenvoudig worden verlengd en aan opschorting in geval van een verzoek om aanvullende informatie wordt geen maximum gesteld;
- verder is de mogelijkheid om in het kader van informatievergaring een woning van bijv. een bestuurder te kunnen doorzoeken onnodig;
- daarnaast is het in het kader van het door een bank bij een (uit oogpunt van sanering) noodzakelijke omzetting van schuld in aandelen of als pandhouder van verpande aandelen verwerven van zeggenschap in een entiteit, een en ander ter afwending van een (dreigend) faillissement van die laatste, niet proportioneel dat de bank daarvoor een ontheffing aan zou moeten vragen, noch dat die verwerving binnen het toepassingsbereik van het Voorontwerp zou vallen.
Bovendien hebben we zorgen over de peildatum die nu op 2 juni 2020 staat. Dat is erg lang wanneer een wet pas einde volgend jaar wordt ingevoerd. Verder is sprake van een fors aantal administratieve procedures voor de bedrijven waar het om gaat.
In de bijlage wordt (mede) het bovestaande uitgewerkt en toegelicht. VNO-NCW en MKB-Nederland verzoeken daarmee rekening te houden bij de eventuele aanpassing/wijziging van het Voorontwerp.
Tot nadere toelichting zijn wij graag bereid.
Hoogachtend,
Guusje Dolsma
Waarnemend directeur Beleid
¹ Verordening (EU) 2019/452 van het Europees Parlement en de Raad van 19 maart 2019 tot vaststelling van een kader voor de screening van buitenlandse directe investeringen in de Unie, Pb EU 2019, L 79 I/1-14.
Excellenties,
VNO-NCW en MKB-Nederland maken graag gebruik van de gelegenheid te reageren op het voorontwerp van de Wet toetsing economie en nationale veiligheid ('Voorontwerp'), dat op 8 september 2020 in consultatie is gegaan. Sinds 2019 is een EU-Verordening van kracht die in geval van directe buitenlandse investeringen in de EU verplicht tot het uitwisselen van informatie tussen lidstaten en de Europese Commissie en een kader biedt voor het toetsen van dergelijke investeringen op basis van openbare en orde en nationale veiligheid.¹
Achtergrond van deze verordening was de toenemende geopolitieke dimensie van internationale investeringen. Er is een vervlechting van technologie, geopolitiek en veiligheid gaande. Daarbij spelen eveneens militaire en ethische dimensies mee (denk aan de export van AI-technologie m.b.t. gezichtsherkenning of kwantumkennis die de machtsbalans in de ruimte kan doen kantelen). De industriële infrastructuur wordt hierdoor door veel landen meer bezien vanuit het oogpunt van nationale veiligheid.
Hoewel deze verordening de lidstaten niet verplicht tot de invoering van een investeringstoets, heeft Nederland daartoe besloten. De invoering daarvan wordt vormgegeven in het Voorontwerp. Doel daarvan is het vastleggen van regels ter voorkoming van – de nationale veiligheid bedreigende – economische activiteiten.
VNO-NCW en MKB-Nederland ondersteunen het doel van dit Voorontwerp. We vinden het van belang dat vitale processen en sensitieve technologie gerelateerd aan nationale veiligheid in Nederland bescherming krijgen door middel van de invoering van een investeringstoets. Dit Voorontwerp – in samenhang met vergelijkbare wetten in andere Europese lidstaten – zal ervoor zorgen dat het mogelijk blijft om binnen het bestaande netwerk van leveranciers en partners samen te werken aan nieuwe technologie, zonder de vrees dat deze technologie in verkeerde handen komt te vallen.
Onzes inziens is het positief dat het kabinet in deze toets de balans zoekt tussen nationale veiligheid en een open economie en dat het aangeeft een investeringstoets alleen in te zetten indien er geen alternatieve beschermingsmaatregelen voorhanden zijn én alleen indien de nationale veiligheid in het geding is. Verder is het positief dat het kabinet de toets als een vangnet positioneert en niet allerlei sectorspecifieke wetten laat vervangen.
VNO-NCW en MKB-Nederland bezien het Voorontwerp ook in het licht van onze open economie en een vrij investeringsklimaat. We vinden daarom ook dat het van belang is dat de scope van het Voorontwerp zo beperkt en duidelijk mogelijk is teneinde aldus het investeringsklimaat zo min mogelijk schade te berokkenen. Op deze twee punten (beperktheid en duidelijkheid) hebben we nog wel een aantal kanttekeningen bij het Voorontwerp.
In de kern komen deze erop neer dat:
Bovendien hebben we zorgen over de peildatum die nu op 2 juni 2020 staat. Dat is erg lang wanneer een wet pas einde volgend jaar wordt ingevoerd. Verder is sprake van een fors aantal administratieve procedures voor de bedrijven waar het om gaat.
In de bijlage wordt (mede) het bovestaande uitgewerkt en toegelicht. VNO-NCW en MKB-Nederland verzoeken daarmee rekening te houden bij de eventuele aanpassing/wijziging van het Voorontwerp.
Tot nadere toelichting zijn wij graag bereid.
Hoogachtend,
Guusje Dolsma
Waarnemend directeur Beleid
¹ Verordening (EU) 2019/452 van het Europees Parlement en de Raad van 19 maart 2019 tot vaststelling van een kader voor de screening van buitenlandse directe investeringen in de Unie, Pb EU 2019, L 79 I/1-14.