Arbeidsmarktdiscriminatie, brief aan de VC SZW van de Tweede Kamer

12-09-2023

Geachte dames en heren,

 

Op 13 september spreekt u in uw Commissie over arbeidsmarktdiscriminatie, naar aanleiding van onder andere het Actieplan arbeidsmarktdiscriminatie.

 

Vanuit VNO-NCW, MKB-Nederland, AWVN en de Normaalste Zaak hechten wij veel belang aan een inclusieve en diverse arbeidsmarkt die voor iedereen gelijke kansen biedt. Wij zijn er van overtuigd dat diverse en inclusieve bedrijven beter presteren. Tegelijkertijd geloven wij in de kracht van werk voor een individu en de samenleving. Werkgevers hebben ook een economisch belang om, zeker in deze krappe arbeidsmarkt, mensen te binden en behouden. Dat vraagt om een actieve inzet op inclusieve en diverse werving en selectie, behoud en doorstroom. Werkgevers die op dit vlak nog onbewust onbekwaam zijn, zullen bewust bekwaam moeten worden. Het Manifest voor gelijke kansen van AWVN biedt een handreiking voor werkgevers voor een actievere inzet op inclusiviteit en diversiteit.

 

Wij zien de overheid voor verschillende doelgroepen naast elkaar beleid maken om voor deze groepen de arbeidskansen te vergroten. Denk aan de specifieke inzet op gendergelijkheid, het aantrekken van mensen met een migratieachtergrond en statushouders, verbeteren van de positie van ouderen en jongeren op de arbeidsmarkt en betrekken van werknemers met een arbeidsbeperking.

 

Dit doelgroepenbeleid bevraagt werkgevers op vele fronten terwijl zij een vacature maar één keer in kunnen vullen. Daarom pleiten wij voor een integrale beleidsbenadering. Daarnaast moet arbeidsdiscriminatie zoveel mogelijk worden voorkomen en daar waar werkgevers zich hier wel schuldig aan maken, moet hier tegen worden opgetreden. Nieuwe regels en wetten helpen hiervoor niet. De normstelling is er al, het gaat erom dat we de handhaving verbeteren en bedrijven stimuleren in de eigen organisatie meer aandacht te besteden aan het voorkomen van arbeidsdiscriminatie.

 

Er zijn nog veel verbeterstappen te zetten om een arbeidsmarkt te bereiken die gelijke kansen voor iedereen biedt.

  • Het verder ontwikkelen van vaardigheden van werkgevers om objectief mensen te selecteren, te belonen en te laten doorstromen. Net als breed in de maatschappij moeten ook werkgevers hun vooroordelen en neiging om op zichzelf lijkende mensen te selecteren verder onder controle krijgen. Onbewuste en onbedoelde discriminatie vermindert daardoor. Dit is een grote inspanning, aangezien een groot aantal medewerkers bij werkgevers is betrokken bij deze activiteiten.
     
  • Het bestrijden van bewuste discriminatie. De algemene wet gelijke behandeling en bestaande arbowetgeving bieden hiervoor voldoende aanknopingspunten. Naast extern toezicht op kwetsbare punten, is het ook nodig om in te zetten op het veranderen van de maatschappelijke norm. Mensen moeten leren elkaar hierop aan te spreken en te corrigeren om tot structurele verbetering te komen.
     
  • Betere ondersteuning van mensen in kwetsbare groepen met structureel minder kansen op de arbeidsmarkt. Hierdoor krijgen deze mensen de kans zich te ontwikkelen en te ontdekken waar hun kracht ligt. Zo krijgen zij de benodigde ondersteuning bij het vinden van werk en bij het werkfit en vakvaardig worden om bij werkgevers in te kunnen stromen. Anders blijft een groot deel van de groep langs de kant staan. Het gaat hier niet alleen om mensen met een niet-westerse achtergrond maar ook ongelijke kansen op basis van leeftijd, arbeidshandicap, ontbreken van startkwalificatie, langdurige werkloosheid.
     
  • Goede begeleiding voor werkgevers die aan de slag gaan om te zorgen dat de eigen organisatie er ook klaar voor is. Hierbij is aandacht nodig voor de wijze waarop werk is georganiseerd, de cultuur en andere aspecten van de organisatie. Extra aandacht en ondersteuning zijn nodig voor het MKB dat zelf geen HR-specialisten heeft rondlopen. Werkgevers moeten voor de verschillende doelgroepen op 1 manier kunnen werken en op 1 manier worden ondersteund. Wet- en regelgeving voorziet hier nu nog niet in.
     
  • Meer aandacht vanuit ondersteunende maatschappelijke functies voor het belang van werk bij kwetsbare groepen en betere samenwerking tussen werkgever en het sociale domein. Mensen uit kwetsbare groepen worden veelal door sociaal maatschappelijke functies ondersteund, bv inzake (mentale) gezondheid, onderwijs, inburgering, wonen, schulden, gezinshulp. Het helpt als deze maatschappelijke ondersteuning meer aandacht besteedt aan het activeren en toegeleiden naar werk. En ook als deze mensen aan het werk zijn, is het goed als deze samenwerking wordt voortgezet, bijvoorbeeld bij levensvraagstukken. Nu leidt het ontbreken van deze ondersteuning veelal tot uitval, onopgeloste problemen en beeldvorming bij werkgevers rond deze doelgroep.

Om dit te realiseren vragen wij om een beleid dat deze benadering faciliteert en ondersteunt. Wij vragen concreet om:

  • Minder separate doelgroepenbenadering met betrekking tot de ondersteuning voor mensen bij het vinden van een baan en werkgevers bij de werving en selectie. Meer centraal zou de werkgever moeten staan en de wijze waarop deze integraal ondersteund kan worden. Op die manier kan er werk worden gemaakt van het bewust bekwaam maken van die werkgevers die nu onbewust onbekwaam zijn.
     
  • Zorg dat de regelingen en instrumenten voor alle verschillende doelgroepen geharmoniseerd worden zodat werkgevers begrijpen waar ze aan toe zijn. En laat de publieke werkgeversdienstverlening ook een geharmoniseerde en efficiënte ondersteuning bieden aan werkgevers in het gebruik hiervan.
     
  • Laat publieke diensten de werkzoekenden structureel goed in kaart brengen en houden, vanuit de vaardigheden, motivatie en ervaring van de mensen.

Wij hopen dat u deze drie punten mee kunt nemen in uw overleg over de aanpak arbeidsmarktdiscriminatie. Graag zijn wij beschikbaar voor een nadere toelichting (Linda van Beek en Steven Hubeek).

 

Hoogachtend,

 

Mw. I.C. Linthorst
Directeur Beleid VNO-NCW en MKB-Nederland
R. Puts
Algemeen Directeur AWVN